HPIM1421

78

w_xvviązku z zakończeniem konfliktu. Ob>tfrwujr się znaczną znucimnłć emocji doznaw in>wh w konflikcie Przez cały czas trwania konfliktu obecne są rozczarowanie oraz liflłd. Na początku i w fazie środkowej ponadlo występują: •/    poczucie się dotkniętym. przykroić. niepokój, zakłopotanie, w fazie środkowej

i korteowci - uprzedzenie. bcąiliwić, /al. os.unot niemo, zmęczenie: a tylko w fjzie końcowej pojflwinją się ulga. satysfakcja i współczucie.

\cgalj wny obraz parfnera. łiadmua nad obra/cm siebie i p.irincru w konflikcie (B a I a w a j d c r, 1992) dowodzą, że w tej sytuacji wy stępuje tendencja do występowania giickształccń pcrcepcyjnych. Pojawia się tendencja do utrzymywa-nia negatywnego obrazu partnera (partnerowi przypisuje się m.in.: egoizm, bezwzględność, lekceważenie potrzeb innych ludzi, upór, dwulicowość, brak tolerancji), a równocześnie utrzymuje się pozytywny obraz siebie (sobie przypisuje się m.in.: uczciwość, chęć współpracy, takt, wyrozumiałość. szczerość i

Wewnętrzny syndrom konfliktu działa na zasidzic błędnego kola: zniekształcę' nia percepcyjne wzmacniają negatywne emocje, a jedne i drugie uruchamiają zachowania nickoopcntcyjne (obrona i olnk), które partner odwzajemnia, co powoduje jeszcze większe zagrożenie, utrzymywanie się zniekształceń pcrccpcyjnych i negatywnych emocji, chęć rewanżu w postaci zachowań niekooperaeyjnych itd. Taki układ zdatzcu inlrapsydlicznych ma miejsce na początku i w tntkcic konfliktu, a zanika w tetly.gdy konflikt się końc/y mc/a leżnie od sposobu jego rozwiązania.

Mechanizm konfliktu:

współdziałanie syndromu zewnętrznego i wewnętrznego

Pomiędzy obszarem inlrapcrsonalnym i inicrpcrsonalnyni konfliktu zachodzą specyficzne interakcje o charakterze sprzężeń zwrotnych. Percepcja negnty witego wpływu partnera interakcji i atrybucja przyczyn tego wpływu w partnerze uniclia min mechanizmy wewnętrzne. Pojawia się wtedy wcyypęlrzny syndten konfliktu: negatywne emocje j negatywny obraz partnera. Wy sitm i c 111 c tego sy ndroiuu ułatwia „oddawanie" partnerowi negatywnych wpływów

Negatywne odz.ialywania partnera wzmacniają wewnętrzny syndrom konfliktu u podmioiii (negatywne emocje negatywny obraz drugiej osoby), a obecność tego syndromu sprzyja wyw ieraniu przez podmiot negatywnych oddziaływań na partnera. czyli podtrzymuje zewnętrzny syndrom konfliktu. W len sposób siły zew nęti/nc i wcwnęwir/ne „w spółpracują” nad utrzymaniem i „rozwojem” konfliktu interpersonalnego.

—- ■' ■    Rozdział 14    ■■■■■

Strategie zachowań w konflikcie

Przedstaw isjąc modele konfliktu, wspomniano już o rodzajach /*.huw*ń podejmowanych pracz uczestników konfliktu Ponieważ od zachowań tych zale/y stan końcowy i satysfakcja stron konfliktu, pokrótce scharakteryzujemy kilka typologu zachowań konfliktowych.

Typologia M. Deutscha

Zachowania uczestników konfliktu można klasyfikować różnic - zależnie od tego, jakie pr/yjinic się kryteria podziału. Najprostszy podział proponuje M. Dcutsch (1949; ' 1973), wyróżniając z j.how .mu kooperacyjne \ tywahzacyjne. Wymienia - co prawda -jeszcze i trzecią orientację: tzw. indywidualistyczną - dbanie o własne interesy i brak . zainteresowania interesami innych ludzi, lecz badania poka/uja, że w miarę uwam i konfliktu orientacja ta przemienia się albo w rywalizację, albo współpracę (Dcutsch, 199*1). I)l.i M Deuischa (1973) kooperacja jest wynikiem pozytywnej współzależności celów ucztMników konfliktu. Ow a współzależność polepi na tym, że osiągnięcie celów pracz jedną z osób jest możliwe tylko wlcdy, gdy inni też spełnią swoje oczekiwania NV takich sytuacjach lalwtęj o cfckiywiui komunikację i konstruktywne rozwiązanie problemu, |vnicw.tz uczestnicy konfliktu są św ładowi dodatniego sprzężenia między ich celami J^alomiasi rywalizacja wypływa l negatywnej wspólzakżnoki celów. Osimnięcic celów pr/cz jedną ze stron zmniejsza prawdopodobieństwo realizacji zamierzeń przez drugą. Rodzi to klimat braku zaufania i przekonanie, że sukces jednej osoby jesi porażką dla drugiej (rozwiązania typu „wygrany - przegrany").

Różnice między kooperacją i rywalizacją są widoczne w komunikowaniu się, percepcji, w /ajcmnych postawach oraz orientacji na zadaniu. Kooperacja wymagu Otwartej uczciwej komunikacji miedzy stronami, nulomiasi w rywalizacji obserwu* je się br.ik komunikacji lub wprowadzanie w błąd. Kooperacja powoduje wzrost wrażliwości nn podobieństwa i wspólny interes oraz minimalizowanie znaczenia różnic. Natomiast rywalizacja nasila wrażliwość na różnice i zagrożenia, a minimalizuje spostrzeganie podobieństw. Kooperacja prowadzi do wytworzenia przyjaźń' i li postaw i zaufania partnerów do siebie, podczas gdy rywalizacja rodzi podejrz-liwość, w logu* postawy i lekceważenie potrzeb innych ludzi. Kooperacja ułatwia