HPIM1427

Typologia 0. R. Petersona

Rozwiązania konfliktowe rozciągną się od całkowitej zgody stron ni do całkowitego zniszczenia jednej ze stron przez drogą. D. R Peterson (1983) wskazuje na zachowania prowadzące od rozpadu związku (scparacju) poprzez dominację, ule* glOŚć i kompromis do osiągnięcia konsensusu (całkowita zgoda), a nawet pogłębienia więzi między partnerami (strukturalna poprawa). Z jednej strony pojawiają się zachowania, które stanowią próbę iąc/enia pragnień obu partnerów w sytuacji konfliktu - kompromis, współpraca, całkowita zgoda, n z drugiej strony zachowania Świadczące o podejmowaniu jedynie wysiłków w celu zaspokojenia wtusnych potrzeb - np. dominacja, lywalizacja.

* Separacja. Polega na wycofaniu się jednej lub obu stron z kontaktu, natomiast sprawo sporna nadal pozostaje nic rozwiązano. Istotne jest to. że interakcje zostąją przerwane, tnk więc nikt nic może dalej ani wywierać', mii odbierać negatywnych oddziaływań. Wycofaniu z kontaktu często towarzyszą agresywne gesty, które pogarszają jeszcze wząjemną niechęć, Separacja może być jednak korzystna dla stron. Jeśli partnerzy nie potrafią znnleżć żadnego saiysfakcjonującego ich rozwiązania spornych kwestii, to separacja jest potrzebna, aby przemyśleć stanowisko swoje i partnera, zebrać informacje, zasięgnąć opinii innych osób na temat sporu itp. Separacja może być też konieczna, jeśli emocje uczestników konfliktu wzrasta-ji\do niebezpiecznej granicy utraty kontroli nad nimi. Zbytnie emocjonalne zaangażowanie utrudnia konstruktywne rozwiązywanie konfliktu, więc wtedy lepiej przerwać kontakt na jakiś czas, nby poczekać, aż omocjc ulegną uspokojeniu i możliwe będzie spokojne zajęcie się problemem.

f- Dominacja. Jest takim zakończeniom konfliktu, w którym jedna strona odnosi zwycięstwo nad drogą. Osiągnięcie takiego rozwiązania jest możliwe, gdy jedna ze stron narzuca własno rozwiązanie, stosując środki przymusu wobec drugiej, słabszej, która ulega. Dominacja może wystąpić, gdy uczestnicy konfliktu różnią się co do sil, jakimi dysponują, lub możliwości. Na ogól przcgrywąjąci, którzy dysponują mniejszymi zasobami i możliwościami. Z punktu widzenia dalszych kontaktów między stronami dominacja jest najmniej korzystnym rozwiązaniem konfliktu.

V- Kompromis. Pojawia się wtedy, gdy uczestnicy konfliktu częściowo redukują swoje pragnienia, dopóki nie osiągną stanu saiysfakcjonującego obie strony. Dlatego też satysfakcja w kompromisie nic jest nigdy pełna Kompromis jest nieco lepszym od dominacji zakończeniem konfliktu, bo choć nikt nie osiągnął w pełni lego, czego pragnął, to jednak każda ze stron odnosi częściową satysfakcję. Nie ma tu wygranego i przegranego. Kompromis osiągu się na drodze poszukiwania spraw, w którym można iść na ustępstwa, i ustalenia zakresu, w Jakim takie ustępstwa można poczynić.

► Całkowita zgoda. To takie zakończenie konfliktu, które w pełni aatyslakcjomi-jc pragnienia i aspiracje obu stron Osiągnięcie całkowitej zgody jest rzadkie, ponieważ przy rzeczywiście sprzecznych interesach trudno jest o pełne porozumienie się. Praktycznie wynik len mieści się na ogól między kompromisem a całkowitą zgodą Kluczem do osiągnięcia całkowitej zgody jest - zdaniem D G. Pruitta i P. J. D. Camevnle'a (1980) - orientacja kooperacyjna i elastyczna nieustępliwość co do środków i formy zakończenia konfliktu, występująca u obu stron konfliktu Partnerzy z kooperacyjną orientacją traktują konflikt jako problem do rozwiązania, dla którego poszukują obopólnie satysfakcjonujących rozwiązań. Koncentrują się oni bardziej na uporaniu się z sporną sprawą i daniem drugiej stronie szansy ns zaspokojenie jej pragnień niż rewanżowaniem się partnerowi za jego negatywne oddziaływania. Zasada elastycznej nieustępliwości polega na tym, żc strony mimo uporczywego obstawania przy swoich celach są elastyczne w stosowaniu różnych środków prowadzących do tych celów. Twarde obstawanie przy ważnych dla siebie celach, umiejętność ustąpienia, gdy sprawy są mniąj ważne, i gotowość próbowania nowych sposobów osiągania celów prowadzi do obopólnie satysfakcjomąjącego sianu końcowego konfliktu.

Strukturalna poprawa I droga do jej osiągnięcia. Strukturalna poprawa to takie zakończenie konfliktu, które prowadzi do pogłębienia rozumionia się i intensyfikacji wzajemnych pozytywnych uczuć uczestników konfliktu. Jest ono nąjlep-szym z możliwych rodzajów zakończenia konfliktu. Warunkiem dojścia do strukturalnej poprawy jest efektywna komunikacja między partnerami, o której obszernie była mowa w części poświęconej komunikacji w organizacji. Warto jednak podkreślić kilka ważnych etapów na drodze do uzyskania strukturalnej poprawy.

Dążąc do osiągnięcia strukturalnej poprawy, każdy z uczestników musi dobrze znać własne cele, pragnienia, czyli być ich świadomy. Poza uświadomieniem sobie swoich własnych dążeń uczestnicy muszą być zdolni do ich wyrażenia, zakomunikowania partnerowi w sposób jasny i bezpośredni. Wielu osobom trudność sprawia wyrażanie własnych dążeń w konflikcie, a także otwarte domaganie się uznania własnych praw i potrzeb. Jasne i precyzyjne wyartykułowanie pragnień i życzeń pozwala innym lepiej je zrozumieć. Jednak taka ekspresja wymaga zaufania do partnera. W zaufaniu tym chodzi przede wszystkim o to, czy partner skłonny jest uznać nasze pragnienia i czy jest zainteresowany w niesieniu pomocy w spełnieniu tych pragnień. Kolejnym ważnym warunkiem jest dokładne odebranie i zrozumienie wyrażonego przez partnera stanowiska. Przekazywana informacja musi natrafić na zainteresowanie partnera, jego przychylnie nastawiona ucho" i próbę obiektywnego interpretowania tego, co usłyszał, czyli „otwarty umysł", tylko wtedy otwiera się możliwość odebrania wiadomości bez zakłóceń i zniekształceń. Jeśli ktoś jest wzburzony, podekscytowany, to trudno mu o wrażliwość i otwartość na stanowisko prezentowane przez innych.

Jeśli wiadomość została dobrze zrozumiana, to kolejną woźną sprawą jest sformułowanie konstruktywnej odpowiedzi. Odpowiedź ta podłego takim samym rogu-