Geologia0017

Struktury

erozyjne

StruĄtury erozyjne powstają wsjutej dżiafafhosciprądówpłynącychponad'dnem pojrytym mesĄonso/zdo-wanym osadem. Zacło wiją się zazziycza/'na dbhzychpowierzchniachławic to postacihierogijjów, Ątóre są odlewami znacznie rzadziej zachowanych siadów.    .    ........ .

Sk4y prądu

KQMły-H^wiy^er-9-zyjRfr

Kanały erozyjne są podłużnymi zagłębieniami, których głębokość i szerokość są.zawsze wielokrotnie mniejsze od długości. Głębokość kanałów jest często rzędu decymetrów lub nawet centymetrów, ale w szczególnych przypadkach może osiągać dziesiątki metrów.

Rozmycia erozyjne są płytkie i rozległe, bez wyraźnie zaznaczonej osi. Mają zazwyczaj niewielkie rozmiary.

Geneza śladów prądu-wiąże się głównie z erozyjną działalnością samego prądu. Najczęściej występują one w postaci jamek wirowych, powstających'wskutek erozji dna przez wędrujące (swobodne) wiry tworzące się w prądach o burzliwym przepływie oraz śladów opływania,..powstających w wyniku wzmożonej erozji spowodowanej zaburzeniami przepływu w bezpośrednim sąsiedztwie spoczywających na dnie przedmiotów.

, gml Odlewy jamek wirowych mają bardzo charakte-mT rystyczną postać wydłużonych zgodnie z kierun-.**1 kiem prądu grzbietów; ich zakończenia od strony podprądowej są zazwyczaj ostro zarysowane i stromo wzniesione, zaś w kierunku płynięcia prądu hieroglify rozpłaszczają się i rozszerzają, ich kontury stają się łagodniejsze i stopniowo zlewają się z powierzchnią ławicy.

Ślady przedmiotów

Wśród śladów'poruszanych przez prąd przedmiotów wyróżnia się ślady wleczenia (wykształcone jako wąskie, niezbyt głębokie bruzdy, ograniczone równoległymi krawędziami o przebiegu zgodnym z kierunkiem prądu) i ślady przeskoków (składające się z wyraźnie oddzielonych od siebie zagłębień);- formą pośrednią są ślady toczenia. Odlewy śladów przedmiotów noszą nazwę hieroglifów narzędziowych.

Struktury

deformacyjne

Struktury deformacyjne są zaburzeniami jształtu, ajładu łuh hudbny wewnętrznej warstw, _r powstałymi w wynifuprocesów zachodzących w osadzieprzedjego ostateczną łityjiłają

Ulawicenie zaburzone

Uławicenie zaburzone jest wynikiem podmorskich ruchów masowych. W rezultacie grawitacyjnego przemieszczenia ławice i warstwy osadu zostają w sposób mniej lub bardziej chaotyczny pofałdowane, pomięte lub porozrywane, a ich oderwane fragmenty są często spiralnie zwinięte. Niektóre ławice wykazują nabrzmienia lub przeciwnie - cienieją aż do zupełnego wyklinowania. Obok takich struktur, wskazujących na plastyczne własności osadu w czasie odkształceń, mogą występować bloki i okruchy świadczące, że zaburzeniami zostały objęte partie osadu, który osiągnął już znacz-"iry stopień spoistości.---------------

Struktury pogrązowe

Gdy warstwa materiału o większej gęstości (zwykle psamitowego) znajdzie się ponad warstwą materiału o gęstości mniejszej (zwykle pelitowego), to układ taki jest niestabilny i bardzo łatwo może zostać wytrącony z równowagi, co rozpoczyna procesy grzęźnię-cia materiału warstwy górnej w materiale warstwy dolnej. Miejsca powstawania pogrązów uwarunkowane są zwykle zmianami miąższości warstwy górnej, powodującymi nierównomierne obciążenie podłoża: pogrąży zaczynają się rozwijać tam, gdzie obciążenie to jest lokalnie największe.

Warstwowanie konwolutne

Warstwowanie konwolutne tworzy się prawdopodobnie w wyniku układu ciśnień, jaki powstaje przy przepływie prądu ponad dnem pokrytym riplemarkami lub innymi nierównościami: nad grzbietami ciśnienie jest mniejsze niż nad depresjami. Prowadzi to do coraz silniejszego zafałdowania lamin, przy czym charakter i in-tensywność zafałdowań mogą być bardzo róż-

Struktury ucieczkowe

Struktury ucieczkowe powstają w luźnym jeszcze osadzie wskutek wyciskania pod jego własnym ciężarem zawartej w nim wody porowej, l^ajczęściej są to:

lamin,

po zespoły fałdów diapirowych, wachlarzowych

i leżących; zawsze jednak formy anty-klinalne są ścieśnione i stosunkowo strome, - synkiiny natomiast - szerokie i zaokrąglone.

• struktury miseczkowe,

czyli cienkie, ciemne, nieciągłe laminy wygięte ku dołowi; powstają one, gdy ucho-—dząca z osadu woda-na-.

potka na swej drodze strefę o zmniejszonej przepuszczalności;

kanały ucieczkowe,    ⁿ

czyli pionowe, owalne kolumny piaszczyste, _    I

przecinające pierwotną laminację; są to drogi R-- ćhłz\

skoncentrowanego prze---------------------

pływu wydobywającej się z osadu wody.

Da|ki klastyczne

Żyły klastyczne powstają wskutek wciskania upłynnionego osadu (zwykle psamitowego) w warstwy otaczające. Najczęściej jest to spowodowane ciśnieniem nadkładu.

Z rńiltjrdl £nSJ..'    A.UrŁWcr.yU (1998)