IMGB69

296 Grzyby uprawne

—8—10, przy czym w dniu ..0" następuje ułożenie właściwej pryzmy, a w dniu 2 i 6 łub 4 i 8 wykonuje się odpowiednio pierwsze i drugie przerabianie. W dniu 7 lub 10 napełnia się skrzynki podłożem lub układa się podłoże na półkach.

Pryzma powinna być z boków silnie ubita, a wewnątrz ułożona luźno. Na 11 świeżego obornika końskiego stosuje się następujące dodatki; 25 kg gipsu, 10 kg suszonej krwi albo 100 kg pomiotu kurzego lub 15 kg odpadów browarnianych. Dodatki, będące źródłem azotu, stosuje się, jeżeli obornik zawiera mniej niż 1.5% N w suchej masie. Materiały organiczne i mineralne dodaje się zawsze podczas nawilżania obornika wodą, a gips podczas przedostatniego lub ostatniego przerabiania pryzmy.

Tak otrzymane podłoże wydziela silny zapach amoniaku, ma ciemnobrązową barwę, jest lepkie i „tłuste", a słoma jest elastyczna i błyszcząca.

14.1.11. Zakładanie uprawy

Podłoże przewozi się do pomieszczeń uprawowych i układa, tworząc zagony półokrągłe lub płaskie albo rozkłada się podłoże na półkach lub napełnia się nim skrzynki. Zagony płaskie formuje się przede wszystkim na półkach, mogą być jednak układane także na podłodze pomieszczeń produkcyjnych. Powinny one mieć szerokość 120—140 cm, wysokość 30 cm w pomieszczeniach chłodniejszych i 15—20 cm w pomieszczeniach ogrzewanych. Przejścia pomiędzy zagonami płaskimi powinny mieć szerokość 35— —40 cm (rys. 14.2).

Układanie zagonów półokrągłych i płaskich powinno być bardzo staranne. Im podłoże jest bardziej suche, tym silniej iję ,_e ubije, natomiast podłoże wilgotniejsze po. winno być nieco luźniejsze. Wyzsze zagony układa się warstwami, które równomierni* i silnie ubija się lub udeptuje.

Skrzynki muszą być napełnione podło-zem równomiernie; należy zwracać uwagę aby wszystkie narożniki były dokładnie wy. pełnione i starannie ubite. Podłoże powinno być dość wilgotne, gdyż drewno, z którego są zrobione skrzynki, pochłania dużo wody. Na 1 m² powierzchni zagonu płaskiego lub skrzynek potrzeba 80—120 kg podłoża.

Podłoże na półkach układa się podobnie jak na zagonach płaskich.

14.1.12. Pasteryzacja podłoża

Pasteryzacja polega na biologicznym lub technicznym, za pomocą pary wodnej, zagrzaniu podłoża do temperatury 55—59^CC i utrzymaniu jej przez pewien czas. Proces ten bywa również nazywany „przegrzaniem" bądź „wypacaniem" podłoża lub II fazą fermentacji. Pasteryzacja ma na celu poprawienie właściwości biologicznych i fizycznych podłoża, polegające na usunięciu m in. nadmiaru wody czy amoniaku. W jej wyniku powstają optymalne warunki dla wzrostu grzybni, co wpływa na podniesienie plonu o 50% i więcej. Temperatura w czasie pasteryzacji niszczy szkodniki oraz patogeny pozostałe jeszcze w podłożu i stwarza właściwe warunki dla rozwoju mikroflory. Pasteryzacja jest procesem biologicznym (rys. 14.3 i 14.4).

Pasteryzacja biologiczna. W pomieszczeniu układa się dostatecznie grubą warstwę podłoża na zagonach półokrągłych lub płaskich. Tak przygotowane podłoże ulega

|    1400    [ 400} j. 1400 J J.400J

m 141 RMIK kutahy i wymiary ł* cm) agonów do uprawy pieczarki

i

t    t    t

Formowanie    Napełnianie    Szczepienie

pryzmy    półek    grzybni

Ryt. 14J. Zmiany biochemiczne i mikrobiologiczne zachodzące w podłożu do uprawy pieczarek    jego

przygotowywania

ponownemu samozagrzaniu pod wpływem działalności drobnoustrojów. Pomieszczenie jednak zarówno przed, jak i po ułożeniu podłoża musi być dostatecznie ogrzane, a temperatura podłoża kontrolowana za pomocą termometrów. Temperatura ta powinna wzrastać stopniowo i po 24 godzinach wynosić 55—58°C. Jeżeli jednak po dwóch dniach nie osiągnie tego poziomu, należy wstawić do pomieszczenia na kilka godzin 2—3 rozżarzone koksowniki. Maksymalną temperaturę podłoża, wynoszącą 55—59°C. należy utrzymywać przez 12—24 godziny. Aby nie dopuścić do zróżnicowania temperatury pomiędzy górnymi i dolnymi półkami lub skrzynkami, trzeba zapewnić odpowiednie mieszanie powietrza.

Następnym etapem pasteryzacji jest dojrzewanie podłoża. Powinno ono przebiegać stopniowo przez co najmniej 3—-4 dni, od tego bowiem zależy dodatni wynik pasteryzacji. Biologicznie pasteryzuje się zawsze podłoża silnie się zagrzewające, krótko fermentowane.

Podczas schładzania podłoża po pasteryzacji należy zapewnić dopływ świeżego powietrza. przez kilkakrotne wietrzenie pomieszczenia w ciągu dnia. i utrzymywać wysoką