IMGI27

polskiej może być tylko zestawiona ir straszliwy Ą_f dncną prtti mmmrłefo Chrystus* u M:c:§im 0 tpm, it me m< Boga Jean Paula. Tytuł określ* jui JL ^,n,H jednak potwornemu iwątpieniu przentknjąeem», _CJI|_y JI; ciwstawione loetało sakońrzcnie: przebudzenie t lego ko* ¹ ^ snu wśród pogodnego pejzażu, U Krasińskiego tai Naii ^r,,<So Bogurodzica jedna Bijaasrze modli"* wśród asaledstwa or ^ padu I obiecuje ocalenie'.)

Georges Poulet natomiast omawia szczególny spektakl gicsny u Blakr'a: Kpjóorai Boga spadąjącrgo w prsep&ic i dna⁹¹. „Jest to wrażenie skrajnego przerażenia, doświadczancco przez istotę staczającą się w przepaść". V jego podstaw tkwi wy. jątkowe doznanie pustki. »Doświadrze nie owo ujawnia to, co jest s gruntu niemożliwe do przedstawienia, mianowicie przeżycie bezwzględnego braku oparcia, substancji, a więc nieobec n ości bytu, dosnawanej przez by t. Poeta bezpośrednio •potyka i dostrzega nicość w przeżyciu osobistym, którego doznaje wyobraźniowe, a przedstawia jako realnie doświadczona przci boga*⁴². Podobnie postępuje Krasiński/^

Po trsecie wreszcie, tu właśnie pojawia aię rozdziera* jąey problem filozoficzny, którego Krasiński nigdy nie mógł rozstrzygnąć, nowy paradoks, paralelny wobec omawianych już paradoksów życia wewnętrznego poety. Gaszyński bywał mg lepszy ni powiernikiem.) W liście s 9 lutego 1836 roku, liście tylekroc tu amawianym/Krasrński s całą otwartością przedstawia dwa stale mu wówczas towarzyszące widziadla. dwa jóltfopnc jswątpiciiisc Jedno o Bogu. drugie o nieśmiertelności duszy własnej”- Ściśle se sobą polączonest warzają one Krasińskiemu nieznośną sy tuacje egzystencjalną. ^

Przekleństwo rzucone niemieckim filozofom-panteistom nie jest tutaj bynąjmniej retoryczną igraszką. Krasiński s wielką silą podejrzenia i rozpaczy^miota pytania, które potrafiłyby odsłonić isotę Boga. Przecież „organizm świata** mógłby* być „Bogiem żyjącym na ciągłej przemianie, na ustawicznym umieraniu cząstek swoich •

H G. Poulet, H r«M<c inditrrminię. i. Ut Im Jlemmimmmmmce nu Hommn**’ MM. BE IB i ZTO-ZSO. Porfkr. M.J.

Cóz by wówczas wynikało s takiej nvohi™»» ,

. ,__-    __.    .    * wmrjonmyci .

jako wiecinej przemiany natury? „ą jricli to • ^w^i Rogu dramatycznie KraaiiUki -- żeśmy l.|_<WM4ll(j j    -- wola

prochem, gazem, infuioriami idącymi «ię _łro*_n * potem błazeństwo organicine? A jedli prawdą. «*•    '^v 'ⁿⁿ*

teiny, a wszystka ciąatka jego śmiertelna, odmi    ' bwśmłer-

indywidualności? Jedli Bóg to otchłań tylko |>_fz,-,*'' *** ^w'^ff,nfj to wiecznoM śmierci i urodzin, to laiici „ I, jących ogniwach, to ocean, w którym każda fala _w ⁿ* ⁰ W"*** kształt doetać, i opada natychmiast J.< _z kształti i-5*'!¹!¹    ^

nym romantykom przynosiło ukojenie, up. wixja Bo - 7°’ ^co *ⁿ' ety hieskoticsonego łańcucha. Krasińskiego przerąb*^{J 0cea}!^ui Okropna sekwencja zwątpień uwydatni* nię * owych* ^łll<**^me' aa^aynąjącyrh się od podejrzenia: „A jeżeli to prawi^T'^ moce być dla Kraaiiiakiego większego błazeństwa , | ₍ ^l? dłowieka jako istoty fizyczno-organicznej jedynie, ^ I!

I końcu , jak już o tym była mowa. Podobne io do n*„;

, .    .    .    .    -    ’ przejmującego

gnostyckiego obrazu człowieka jako robaka gr»ei_n*_f<.»₀

w błocie ?

1 /“Słowo ..błazeństwo" dobrze oddaje stan rozpaczliwej pogardy dla takiego rodzaju istnienia. Podobne błazeństwo przekreśla bo* nieśmiertelność Ja"; Bóg jako otchłań przemian (zwróćmy uwagę mów na tę przerażającą otchłań), jako wieczność śmierci i Miodzin przestaje być gwarantem nieśmiertelności imlywi* duum, będącego tą właśnie, a nic inną jednostką. Przemiana jęj w „coś innego* doprowadza Krasińskiego do szaleństwa egiystenc j a 1 nego. Ginie wtedy i poezja. „Bo poezji nie ma bet nieśmiertelności duszy...*¹, dowodzi Stąd też przerażenie wizją Boga jako oceanu fal, które opadają bez kształtu. Zwróćmy uwagę na konieczność kształtu. Bóg w świccie Krasińskiego to gwarant form i 2n aczeń_v Perspektywa panteistycznego roztopienia się budzi w nim grozę. Poszukuje więc takiego Boga. który by zapewniał indywidualny kształt nieśmiertelności, ale poprzez to, że gwarant uje sensy i symbole świata poezji/

B Kgraiińfki. tiify io Gassyńskiefo, s. IOW-