jachimowski 3

11 Marek Jachimowski

wiązań są takie rozwiązania organizacyjno-prawne, wynikające z polskiej ustawy o radiofonii i telewizji, które w strukturach TVP SA pozostawiły ośrodki regionalne telewizji publicznej. Utworzenie takiej struktury powoduje, że z ośrodków tych próbuje się tworzyć trzeci program ogólnopolski publicznej telewizji — rozbudowując tzw. pasmo wspólne.

Obecnie program regionalny TVP trwa około 17 godzin dziennie, z czego „pasmo wspólne" to średnio 12 godzin, natomiast program własny tak dużych ośrodków, jak TVP Katowice, trwa około 5 godzin. Mniejsze ośrodki nadają około 3,5 godziny. Przytaczane argumenty za tego typu rozwiązaniami — słabość finansowa, kadrowa czy organizacyjna — są z punktu widzenia telewizji jako instytucji zapewne uzasadnione. Kiedy jednak spojrzymy na telewizję regionalną, szczególnie publiczną, jako na element regionalnego systemu informacji społecznej, i miejsce, jakie ta telewizja zaczyna zajmować jako źródło informacji regionalnej i lokalnej, to te argumenty należy rozpatrywać z nieco innej perspektywy. Telewizja regionalna, jak wynika z wieloletnich badań Zakładu Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego, staje się głównym źródłem informacji o regionie dla zdecydowanej większości mieszkańców obszaru objętego zasięgiem tejże telewizji. W tej sytuacji należałoby się zastanowić, czy słabości nękające regionalne telewizje publiczne są faktycznie nie do usunięcia i jedyną szansą na zapełnienie programu jest tworzenie „pasma wspólnego", czy też słabości te wynikają ze struktury organizacyjnej instytucji telewizji publicznej lub ze specyficznych cech telewizji jako takiej. Jest to problem złożony, wymagający wieloaspektowych analiz i w tym miejscu trudno go rozwiązać. Na jedno jednak należy zwrócić uwagę. Otóż publiczna telewizja regionalna spełnia zbyt istotne funkcje w regionalnym systemie informacji, aby ograniczać jej „regionalność i lokalność". Trudno się bowiem zgodzić z tym, by na bazie telewizji regionalnej tworzyć jeszcze jeden program ogólnopolski, niezbyt różniący się od tych, które już istnieją, i to przynajmniej z kilku powodów. Po pierwsze program o dominującym „paśmie wspólnym” gubi istotę telewizji regionalnej — pozbawia ją ważnego atutu, jakim są szeroko prezentowane treści regionalne w różnych formach. Wszak treści oferowane w „paśmie wspólnym” dominującym w telewizjach regionalnych zbytnio nie odbiegają od propozycji innych stacji.

_

_Telewizja regionalna w regionalnym systemie informacji_113

Trudno zatem przewidzieć, jak dalece ta formuła pozwoli usunąć mankamenty, które spowodowały wprowadzenie „pasma wspólnego” i pomoże przetrwać ośrodkom regionalnym.

Telewizja Katowice w regionalnym systemie informacji społecznej

Dla regionalnych systemów informacji społecznej sprowadzenie „regionalności i lokalności” w regionalnej telewizji publicznej do serwisów informacyjnych oznacza jeszcze większe zubożenie programu. Stwarza bowiem zagrożenie, że obywatele zamieszkujący dany region będą mieli ograniczony dostęp do szerszej informacji regionalnej. Na realność takiego niebezpieczeństwa wskazuje analiza zmian, jakie zaszły w funkcjonowaniu pozostałych elementów wchodzących w regionalny system informacji — prasy i radia regionalnego.

W celu zobrazowania tego problemu posłużymy się kilkuletnimi badaniami Zakładu Dziennikarstwa Uniwersytetu Śląskiego nad regionalnym systemem informacji społecznej w województwach śląskich®. Dokonane wówczas ustalenia dotyczące telewizji regionalnej w dużym stopniu są zbieżne z wynikami badań ogólnopolskich przeprowadzonych przez OBOP w czerwcu 1998 roku^{1 2}.

W całym okresie transformacji w regionalnym systemie informacji społecznej, z zachowaniem podstawowych elementów (dzienniki re-

8 Radio i telewizja...

1

Autor oraz M. Gierola i B. Grzonka od 1989 roku prowadzą systematyczne (co roku) badania nad społecznym odbiorem regionalnych i lokalnych mass mediów oraz funkcjonowaniem regionalnego systemu informacji społecznej województw: częstochowskiego, bielskiego, katowickiego i opolskiego. Badania nad społecznym odbiorem regionalnych mass mediów przeprowadza się wśród mieszkańców powyżej 14. roku żyda. Próby badawcze mają charakter udzialowo-warstwowy'. Wielkość próby na obszarze trzech województw: hielskiego, częstochowskiego i katowickiego, wynosi 1004 osoby. Województwo opolskie jest badane oddzielnie — tam próba to 400 osób. W dalszej częśri opracowania posłużymy się wynikami badań z całego okresu badawczego.

2

¹ M. Drozdek: O programach regionalnych TVP. „Aktualności Telewizyjne" 1998, nr 10, s. 102—112.