Utwór rozpoczyna się apostrofą do miłości ojczyzny. Taką miłość mogą odczuwać jedynie ludzie uczciwi. Dla dobra kraju można znieść „trucizny”: troski, niedogodności, a niewola nie jest niczym strasznym. Miłość do ojczyzny powoduje, że blizny stają się powodem do chwały, a umysł pełen jest szlachet
nych myśli. Nie żal umierać i żyć w nędzy, byle tylko hołdować miłości do ukochanego kraju.
Ta satyra Krasickiego jest swoistym wierszowanym dokumentem czasów polskiego oświecenia, kiedy naszym państwem rządził ostatni król, Stanisław August Poniatowski. Przewrotna satyra w pierwszym momencie wydaje się ostrą krytyką polskiego władcy. Poeta zarzuca mu zbyt młody wiek, jedynie szlacheckie, a nie królewskie urodzenie, rozmiłowanie w książkach, szacunek dla mądrości, dobrotliwą postawę. Okazuje się jednak, że utwór skierowany jest głównie przeciwko polskiemu społeczeństwu, które niechętne zmianom,
dbające jedynie o własne korzyści, nie chce pogodzić się z nowatorskimi, postępowymi rządami władcy.
W utworach Krasickiego znajdziesz:
- ostrą satyrę,
- cięty dowcij
- sarkazm i ironię,
- sentencje i złote myśli,
- poetyckie opinie o czasach mu współczesnych.
Ignacy Krasicki, znany także jako twórca zabawnych, ale też i gorzkich
w swym przesłaniu bajek, walczył pisarstwem o zmianę polskiej mental-
i ności. Bezlitośnie wytykał polskie wady, wskazywał na ułomności ludzkiej ggjćJIJ natury. Jego złośliwostki to wirtuozeria języka, a intelektualny dowcip nie
pozwala przejść obojętnie nad tym, co miał do powiedzenia swym rodakom.
Obserwował poczynania polskich patriotów z bliska, sam zaangażowany
w działalność polityczną (redagowanie „Monitora”, udział w królewskich obiadach czwartkowych). Swe spostrzeżenia wykorzystywał po to, aby wpłynąć na ludzkie umysły i uczyć elastyczności myślenia, gotowości na zmiany. Nie omijał nikogo - jako biskup znał dobrze środowiska duchownych, które skrytykował w słynnej Monachomachii - poemacie obrazującym zepsucie polskiego kleru.