KIF76

mógł korzystać student każdej specjalności w każdym z etapów nauki: zrozumienie treści zadań nie wymaga szczegółowej znajomości żadnej gałęzi nauki, a wszystkie pojęcia logiczne wyjaśnione zostały w tekstach zadań, w których się z nich korzyjtu po raz pierwszy. Wyjaśnienia te są jednak wielce skrótowe i mogą być wystarczające jedynie dla przypomnienia wiadomości, których źródłem jest wykład j podręcznik; nic należy ich traktować jako dokładne i wyczerpujące omówienie pojęć.

Zbiór podzielony został na części odpowiadające wyróżnianym w logice działom zagadnień. Załączony na końcu aneks zawiera: 1) wskazówki ułatwiające rozwiązywanie zadań trud-niejtzych (oznaczonych w tekście numerem z gwiazdką), 2) indeks symboli logicznych stosowanych w „Ćwiczeniach", podający ich synonimy wykorzystywane w literaturze podręcznikowej, wreszcie 3) indeks pojęć logicznych, odsyłający do zadań, w których pojęcia te zostały wyjaśnione i zastosowane.

Do zadań ćwiczebnych dołączony jest zestaw zadań kontrolnych z rozwiązaniami (cyfra rzymska w numerze zadania wskazuje dział logiki — wg kolejności stosowanej w tej książce — którego to zadanie dotyczy). Stopień poprawności rozwiązania każdego z tych zadań wydaje się dość diagnostyczny dla stopnia opanowania materiału danego działu, a typ ewentualnych błędów w rozwiązaniu — dla rodzaju braków w wiadomościach należących do tego działu.

W obecnym, piątym wydaniu teksty niektórych zadań zostały nieco zmienione lub rozbudowane. Wprowadziłam też kilkanaście nowych zadań starając się uzupełnić luki, na istnienie których wskazywali rai Koledzy posługujący się tą książką w nauczaniu logiki; wszystkim im jestem szczerze wdzięczna za uwagi.

B.S.

Klasyczny rachunek logiczny

Rachunek /dań

1“. Zdaniem nazywamy w logice każdą wypowiedź prawdziwą lub fałszywą, i tylko takie wypowiedzi. Prawdziwość i fałszywość przysługują wyłącznic tym wyrażeniom, które gramatyka nazywa .zdaniami oznajmującymi, bowiem tylko one mogą stwierdzać — zgodnie łub niezgodnie z rzeczywistością— zachodzenie określonych stanów rzeczy.

Wyróżnij zdania w sensie logicznym w przytoczonym niżej tekście.

Nic powinniśmy wychowywać dzieci w przekonaniu, że kłamstwo jest zakazane bezwzględnie, ponieważ przekonają się rychło, że jest ono w życiu niezbędne, że bywa dobrodziejstwem i że obejłć się bez niego niepodobna, a przekonawszy się o tym zechcą zwątpić w wartość moralną prawdomówności jakiejkolwiek. N»e uczymy ich również, że kłamstwo bywa dobre w pewnych okolicznościach, ponieważ reguła taka zbyt łatwo daje się rozciągnąć na niezliczoną ilość wypadków, a jej elastyczność jest niebezpieczna. Należy, przeciwnie, utwierdzać je w przekonaniu, że kłamstwo jest złem, i że niekiedy trzeba kłamać ze świadomością zl», aby zapobiec innemu, dotkliwszemu złu, że więc w takich sytuacjach kłamstwo, choć moralnie dopuszczalne lub nakazane, nie przestaje być złem. Wychowanie takie jest uciążliwe, kłopotliwe, ryzykowne i jedynie zgodne z nieodpartą intuicją ludzkich potrzeb.

2. Spójnikom zdaniowym: „nieprawda, że", „i”, „łub” „jeżeli..., to", „zawsze i tylko wtedy, gdy” przyporządkowuje się w/logice kolejko symbole:    a, v, =; spójniki te

/    f    _

t

i

i 1 Ib

7