IMG 45

224 • Laomedont złamał ślub celibatu. Losy L. są powszechnie znane, Wer-giliusz pisze o tym w drugiej księdze —» Eneidy (tragedia Sofoklesa Laokoon nie zachowała się). • Słynną rzeźbę Grupa Laokoona odkryto w XVI w. na wzgórzu eskwiliń-skim, kiedy robiono wykop pod fundamenty nowej budowli. Przypuszcza się, że dzieło pochodzi z wyspy -»Rodos, jego autorami są Agesandros, Atenodor i Polidor (I w. p.n.e.). Do Rzymu rzeźba trafiła w I w. n.e., za panowania Tyberiusza (obecnie w Musei e Gallerie Pontificie, Watykan). W czasach nowożytnych powstał obraz Laokoon autorstwa El Greca (1610-1614, National Galłery of Art, Waszyngton). Wybitny polski poeta T. Różewicz napisał dramat Grupa Laokoona (1959).

Laomedont, ¹ syn llosa i Eurydyki, król —»Troi, mąż Stry-mo, ojciec -»Priama, Titanosa, Lamposa, Klytiosa i Hike-taona. Nie dotrzymał umowy zawartej z —»Apollonem i —> Posejdonem podczas budowy murów Troi, nie zapłacił im, czym naraził się bogom: Apollo zesłał na kraj zarazę, a Posejdon smoka morskiego. —> Herakles uratował córkę L. -»Hesjone, złożoną w ofierze smokowi. Ale i jemu król nie dał obiecanych wcześniej rumaków i ręki córki. Rozgniewany -»heros zniszczył wówczas miasto, zabił L. i jego synów, oszczędził tylko Priama. O losie L. i llionu śpiewa chór Trojanek w Trojankach Eurypidesa (llstasimon; pieśń chóralna w tragedii). ²L. to również król Troi, którego córka -»Antygona porównywała swoją urodę z pięknością Hery, za co została ukarana. Patrz także Oikles, Telamon, Tenes, Titonos.

Lapici. na wpół mityczny lud tesalski znany z waleczności. W czasie wesela króla L. -» Pejritoosa z -> Hippodameją doszło między nimi a -> centaurami do bójki. Klęskę poniosły centaury. Patrz także Atamas, centauromachia, Chi-ron, Eurytion, Iksjon, Kajneus, Koronis, Mopsos, Nestor, Polifem, Tezeusz.

Lary, opiekuńcze bóstwa rzymskie pochodzenia etruskiego. Były synami -> Merkurego (według innych podań —> Wulkana) i —»nimfy Lary. Początkowo czczono je prywatnie, w domu. Z czasem ich kult nabrał charakteru publicznego, zaczęto stawiać L. kapliczki na rozstajach wiejskich dróg (‘compita’, wym. kompita), urządzano ku ich czci święta: Lares Compitales - ‘święto Larów na rozstajnych drogach’. L uosabiały dusze zmarłych, a ich posążki wykonane z drewna, marmuru lub z brązu czuwały nad rzymskimi domostwami. Modlono się do nich przy każdej okazji. Aby nawiązać do starych kultów, cesarz Oktawian

Lar, duch pilnujący domostwa

laur olimpijski • 225

August przeniósł święto L. do miasta. Od tej pory granice ulic, skrzyżowań dróg, dzielnic stały się miejscem ich kultu. L. miasta zaczęto wybierać spośród rzymskich bóstw, np. -> Janusa czy -»Dianę. L. wspólnie z -» We-stą i -» Penatami byty bóstwami czuwającymi nad domem i rodziną. Przedstawiano je najczęściej jako młodzieńców trzymających kopie, z towarzyszącymi im psa-k mi. Kiedy indziej młodzieńcy trzymali -»róg obfitości łub dzban wina, razem z nimi byty psy stróżujące. V Określenie 'lar* stało się z czasem synonimem domu i ojczyzny. • Zachowało się dużo ich posążków i wizerunków, spośród których należy wymienić wyobrażenie L. na malowidle ściennym w Domu Wet-tiuszów w Pompejach z I w. n.e. oraz Ołtarz Larów w Muzeum Watykańskim. Patrz także Akka Larentia. Many.

Latinus, Latynus, legendarny król Lacjum. Dał imię plemieniu Latynów. Z żoną -»Amatą miał córkę -> Lawinię. Według legendy rzymskiej był synem -»Fauna i -» nimfy Mariki, według greckiej -> Odyseusza i -> Kirke. Kiedy do Lacjum przybył -» Eneasz, król dał mu za żonę swoją córkę, mimo że już wcześniej obiecał Lawinię królowi Rutulów - Turnusowi. Wergiliusz w -» Eneidzie (VII passim) podaje następującą wersję mitu: L. zgodził się na małżeństwo Lawinii z Eneaszem, a kiedy przeciwko przybyszowi - Eneaszowi wystąpili Latynowie, król Lacjum pozostawił ich samym sobie. Wtedy Turnus objął dowództwo i w walce zabił L. Po śmierci (bądź tajemniczym zniknięciu) L. był czczony jako -»Jowisz Latyński (Juppiter Latiaris). Postać legendarnego króla Lacjum znamy dzięki rzymskim poetom (m.in. Newiuszowi, Enniuszowi, Wer-giliuszowi), którzy w swoich utworach nadali jej charakterystyczny rys.

Latona, łacińskie imię matki -» Apollona, -»Leto. Patrz także Amfion i Zetos. Asteria, Febe, Niobe, Trtios. laur olimpijski, wawrzyn, którym wieńczono głowy zwycięzców w zawodach sportowych podczas igrzysk olimpijskich. Jest to wiecznie zielone drzewo, pochodzące z obszarów Morza Śródziemnego. Znamy jego suszone liście, które jako liście bobkowe są przyprawą do wielu potraw kuchni polskiej. W języku greckim nazywa się ‘da-phne'. Dafne była —> nimfą, córką boga rzecznego Pene-josa i —* Gai. Zakochał się w niej bóg —> Apollo: nimfa nie odwzajemniła uczucia, uciekała przed nim przez góry i lasy, ile tylko starczyło jej sił. Kiedy zaczęta się obawiać, że