IMG 55

244 • Midas

pozbaw? go ono władzy. Następnie została pierwszą żoną Zeusa, który, kiedy była brzemienna, połknął ją, ponieważ uprzedziła boga, że następne jej dziecko może pozbawić go tronu (według innej tradycji to —> Gaja przepowiedziała Zeusowi jego los). Cierpiał potem do tego stopnia, że jego nabrzmiałą z bólu głowę toporem rozciął —> Hefajstos. Z głowy Zeusa wyskoczyła —»Atena, uosobienie mądrości, w zbroi, z tarczą i dzidą. Grecki wizerunek córki Okeanosa pojawia się po raz pierwszy u Hezjo-da w —» Teogonii (w. 358, 886). Utożsamiano ją z boginią rzymską, uosobieniem zdrowego rozsądku, —> Mens. Midas, król —>Frygii, syn bogini —»Idy i jednego z —»satyrów (według innej wersji: syn króla —> Gordiosa i frygij-skiej bogini —»Kybele). Właściciel słynnych ogrodów różanych. Czcił boga wina —> Dionizosa. Zdarzyło się, że rolnicy przyprowadzili do niego pewnego razu —> Sylena, który zabłądził i nie wiedział, jak ma wrócić do orszaku boga wina. M. przez dziesięć dni go gościł, a potem przyprowadził do Dionizosa. Bóg ucieszony widokiem swego piastuna, Sylena, obiecał M. spełnić każde jego życzenie. Król poprosił, by wszystko, czego dotknie, zamieniało się w złoto. Kiedy już doświadczył tego bogactwa, zrozumiał, że się zagalopował, jak bowiem miał jeść chleb, który zamieniał się w złoto. Ponownie zwrócił się z prośbą do Dionizosa, żeby sprawił, by wszystko było jak dawniej. Bogactwo zaczęło mu ciążyć. Bóg zgodził się, wysłał go jednak do Lydii (kraina na wsch. wybrzeżu Azji Mniejszej), by tam w rzece Paktolos zmył z siebie winę za to, że zbyt pochopnie domagał się zamiany wszystkiego w złoto. M. obmył się i odtąd rzeka ta niosła ziarenka złota (dziś. rzeka Gediz). M. był także świadkiem, przypadkowo, słynnego pojedynku muzycznego między —> Apol-lonem i -»Marsjaszem (według innego mitu: między —> Panem i Marsjaszem). Tego drugiego uznał za zwycięzcę, co nie mogło się podobać bóstwu. Apollo wytargał go za uszy, które wydłużyły się; były długie jak uszy osła. Dlatego M. ukrywał je pod czapką frygijską. Zdradził króla jego golibroda Kalamis, który odkrycie tej tajemnicy przypłacił życiem. Kalamis udał się za miasto, wykopał w ziemi dołek i powierzył mu swoją tajemnicę: „Król Midas ma ośle uszy". W miejscu tym wyrosła trzcina, którą wiatr tak skutecznie poruszał, że w całej Frygii słychać było jej szum, a wraz z nim wiadomość o oślich uszach króla. Z czasem badania naukowe dowiodły, że M. jest postacią historyczną, a siedzibą króla było miasto -> Gordion. Wru-

Minerwa • 245

inach tego miasta znaleziono monety z podpisanym wizerunkiem króla M., który rządził w VIII w. p.n.e. Historię M. znamy z -> Metamorfoz (ks. IX, w. 92) Owidiusza. • Jego wizerunek, na którym głowę zamiast korony zdobi czapka z oślimi uszami, pozostał na malowidłach wazowych. Mit ten był bardzo rozpowszechniony, o czym świadczy duża liczba wariantów tej opowieści. Patrz także Atlantyda.

Minerwa (gr. —»Atena), rzymska bogini mądrości i wojny, uznawana za opiekunkę rzemiosł, sztuki i literatury. Wraz z —> Jowiszem i —> Junoną tworzyła trójcę kapitolińską. czyli trio najwyższych bogów. Głównym ośrodkiem kultu M. była świątynia trójcy na —> Kapitolu. Natomiast w świątyni bogini na Awentynie zbierali się aktorzy i poeci. Do jej świątyni zwanej M. Medica, usytuowanej na wzgórzu Caelius, pielgrzymowali chorzy. Artyści i rzemieślnicy obchodzili święto między 19 a 24 marca. Utarł się też zwyczaj, że w tych dniach młodzież przynosiła nauczycielom umówioną zapłatę za naukę. Patrz także Kabirowie, Men-fra, Neptun, Tinia.