IMG70

■I

domych przyniosły męczennikowi pi

pozbawić go powagi świętości’

nie

Tyle podaję o konflikcie dwa podstawowe

wiadomości nie są, niestety, datowane: na igBMB

" DH ®

k *. , /»

glibyśmy nawet umieścić wydarzenia dokładni- - Sto

I_k |y '

Gall me wymienia również imienia biskupa i ni_e Ih ||i kiej stolicy biskupiej on zasiadał, najwidoczniej

wach powszechnie znanych nie ma potrzeby pisać natn ’ 1⁰ ii

Wincenty podał wyraźnie, że ofiarą króla był g§fl

kowski, Data dramatu krakowskiego znana jest jednak IB I pisek różnych roczników polskich (znich przedostał,.

szych żywotów, kronik, kalendarzy i innych źródeł) j yB Rzecz przy tym znamienna, że najstarszy, zachowany we kji Rocznik Lęlokrzyski dmiy z pierwszej połowy XII wiefl

%

ty

podaje sporo informacji o wydarzeniach mających miejsce XI stulecia i zamieszcza wiadomości o urodzinach MieszkaJP Szczodrego, o koronacji Bolesława II i wreszcie o śmierci tego y' nie zanotował w ogóle faktu zgonu biskupa Stanisława, | Natomiast trzynastowieczne i czternastowieczne roczniki, y ryci autorom znany był tekst Kroniki Kadłubka i żywotów ||| tego Stanisława oraz fakt jego kanonizacji w 1253j§ zapisały rokiem 1079 informację o męczeństwie biskupa Stanisława, p^ czym notatki te wposzczególnych rocznikach tylko minimalnie rój. nią się między sobą co do formy i treści, Na przykład Rocznik kg. Iieniecki podaje: „Roku 1079,11 kwietnia, umęczony został święty Stanisław biskup krakowski”, Rocinik krótki pod widem 1079 za. pisak „Błogosławiony Stanisław został umęczony”. Autor Rocznika Ikoski pod rokiem 1079 zanotował: „Święty Stanisław, biskup Mowa, męczony został II kwietnia”. W Roczniku takowskim pod rokiem 1079 pisarz zanotował; „Umęczony zostś Stanisław biskup hkowski”. Nieco szerzej napisał rocznikarz w Roczniku Sędziwoja pod tym samym rokiem: „Święty Stanisław został zabity 1 kościele św. Michała na Skale przez Bolesława Śmiałego i tamże został pogrzebany”. Podobne zapiski sąw Roczniku świętokrzyskim,    |

Roczniku miechowskim i w innych. Najwięcej można by pnżeBwaćl po największym zachowanym roczniku polskim: po Roczniku kapituły krakowskiej, który znamy w redńcji z lat sześćdziesiątych XDI wieku, ale który niewątpliwie zawarł w sobieJotyi z jede-

sadzonych w kapitule krakowskiej,

dla najstarszych roczników likonicz-

111

■

MB

^{, CZ}^puszczalnie znajdujący się pod rokiem 1079, ’ P - trzynastowiecznego kopistę opuszczony,

r _{e jsarz} wpisał obszerny tekst odnoszący się do

ao "Mazanych ze ś    I

| |p |||| _na źródłach trzynastowiecznych i świadczący

m¹

_K śmiercią biskupa Stanisława, bez żadnej

°L_W przeprowadzonego już procesu kanonizacyjne* przekaz, który z powodu swojego krakowskiego ' i P1 mógłby przynieść ważne informacje, nie jest przydat

^Jrzenlaprzebi^wydarzeńz 1079 r, To samo da się

Kalendarzu krakowskim, który znamy z redakcji trzy*

pokanonizacyjnej, która mimo że zawiera w sobie

$

Persja konfliktu w ujęciu Mistrza Wincentego znalazła w XIII

^ wcześniejszych, może nawet jedenastowiecznych, redakcji,

■

. ośm^e iSL ■^^awa *’hieinal całkowicie,

i_eCtu rozwinięcie i uzupełnienie w duchu ówczesnej umysłowo* li j pobożności, a także dzięki dodatkowym informacjom o szerze-t się |f biskupa, w dwóch żywotach św, Stanisława, Pierwszy „ich, zwany Żywotem mniejszym, pióra dominikanina Wincentego _z Kielc, powstał na krótko przed rozpoczęciem procesu kanonizacyj-„_ego i stanowił niejako jego literacki prolog umożliwiający wszczęcie postępowania procesowego w kurii. Ten sam autor około IS _a więc już po kanonizacji, opracował drugi żywot, zwany Żywotem większym, w którym niektóre wątki Żywota mniejszego skrócił, inne rozwinął, a także dodał nowe, Oba żywoty, opierając się szeroko na relacji Kadłubka, nie mogły naturalnie wnieść nowych elementów do poznania dziejów konfliktu biskupa z królem. Ponieważ jednak w krótkim czasie stały się bardzo popularne i szeroko czytane, narzuciły następnym wiekom i późniejszym autorom swój pogląd na życie i śmierć biskupa łemkowskiego oraz za Wincentym obciążyły pamięć Szczodrego odrażającą wersją bezpośredniego zabójcy przyszłego świętego, I na tym polegało ich główne znaczenie, pomijając oczywiście rolę tych żywotów w popularyzacji i szerzeniu kultu świętego Stanisława,

Dużą rolę w tym zakresie odegrała tzw, legenda piotrawińska, zanotowana po raz pierwszy w Żywocie mniejszym. Autor przed-

73

72