krew7

Są lo (wytwarzane głównie w wątrobie):

1.    glikoproteiny (czynnik I, II, V i VIII),

2.    lipoproteiny (czynnik III),

3.    polipeptydy,

4.    proteazy,

5.    jony Ca** (czynnik IV).

Wiele z tych czynników to proenzymy, które ulegają aktywacji po hydrolitycznyro odszczepieniu jednego lub więcej aminokwasów. Inne mają charakter ko faktorów reakcji aktywacji i przyspieszają inne reakcje enzymatyczne. Cały proces krzepnięcia można podzielić na 3 etapy, w których reakcje zachodzą kaskadowo:

1.    wytwarzanie aktywnego czynnika X (zależnego od witaminy K),

2.    wytwarzanie trombiny z protrombiny,

3.    wytwarzanie włóknika z fibrynogenu i powstawanie skrzepu.

Odbywa się to równocześnie dwiema współzależnymi drogami:

1.    drogą zewnąttzpochodną, w której tromboplastyna tkankowa (uwalniana z uszkodzonych tkanek) z udziałem jonów Ca** aktywuje czynnik VII oraz w procesie tzw. wspólnej drogi krzepnięcia, czynniki IX i X,

2.    drogą wewnątrzpochodną, rozpoczynającą się aktywacją czynnika XII z udziałem odsłoniętych włókien kolagenowych. Aktywowany czynnik XII (z udziałem wielkocząsteczkowego kininogenu: HMWK) aktywuje czynnik XI, któiy z kolei w obecności jonów Ca** uaktywnia czynnik X. Jest to proces kaskadowy i od chwili utworzenia aktywnego czynnika X (Xa) przebiega jedną wspólną drogą, prowadzącą do przejścia protrombiny w trombinę i powstania włóknika.

Nieprawidłowa hemostaza, objawiająca się wydłużeniem czasu krzepnięcia, krwawieniami (skaza krwotoczna), związana jest z wrodzonym niedoborem czynników krzepnięcia (niedobór czynnika VIII w hemofilii A, IX w hemofilii B) lub nabytym (uszkodzenie wątroby, niedobór witaminy K). Rozpuszczanie włóknika, czyli proces fibtynolizy następuje pod wpływem powstającego z plazminogenu enzymu — plazminy. Odpowiedni poziom plazminy we krwi warunkuje rozpuszczanie złogów włóknika i oczyszczanie światła naczyń, zapewniając w nich swobodne krążenie krwi. W aktywacji plazminogenu uczestniczy wiele czynników naczyniowych, między innymi: czynnik XII, XI, kalikreina i tkankowych, takich jak tkankowe aktywatory plazminogenu (t-PA, u-PA). Zdolność wytwarzania związków o podobnym działaniu mają niektóre bakterie (Streptococcus wytwarzający streptokinazę), wywołując objawy skazy krwotocznej (posocznica paciorkowcowa).

Głównym narządem krwiotwórczym (hemopoetycznym) dorosłego człowieka jest szpik kostny. Komórki krwi muszą być stale produkowane (żyją krótko i na ogól nie dzielą się). Wytwarzane są w obficie unaczynionym szpiku czerwonym, wypełniającym kości czaszki, mostka, miednicy, trzony kręgów i nasady kości długich. Około 20 roku życia pozostałą część szpiku (głównie w jamach Ozonów kości długich) stanowi szpik żółty o przewadze komórek tłuszczowych. U płodu produkcja komórek krwi odbywa się w wątrobie i śledzionie, których funkcje po urodzeniu przejmuje szpik czetwony. Środowisko, w którym powstają i dojrzewają komórki hemopoetyczne stanowi zrąb, składający się głównie z komórek siateczki, makrofagów i komórek tłuszczowych. Tu, pod wpływem wielu specyficznych czynników wzrostu, różnicowania i dojrzewania (erytropoetyna, interleukiny) z jednej wieloczynnościowej komórki macierzystej pnia biorą początek dwie linie komórkowe: limfoidabta (z niej powstają limfocyty B i prekursory limfocytów T) i mieloidalna (z niej powstają komórki linii granulocytów, monocytów, erytrocytów, trombocytów i komórek kwasochlormych). Każda komórka po osiągnięciu dojrzałości przechodzi przez śródbłonek naczyń do krążenia ogólnego. Przechodzenie do krwi form niedojrzałych wystgwje np. w białaczkach czy odczynach zapalnych.

Vn. Metody badania krwi

Krew obwodowa jest łatwo dostępną tkanką, którą można pobierać w celu wykonania badań laboratoryjnych. W zależności od rodzaju tych badań pobiera się krew żylną, włośniczkowąlub krew tętniczą. Niektóre z oznaczeń wymagają użycia krwi pełnej, inne osocza czy surowicy. Surowica różni się od osocza brakiem fibrynogenu i jest najkorzystniejszym materiałem do wielu badań biochemicznych i serologicznych. Krew żylna, pobierana np. z żyły łokciowej, służy między innymi do badań morfologicznych oraz do uzyskania osocza, niezbędnego do badań koagulogicznych (oceniających układ krzepnięcia krwi). Niewielką ilość krwi i osocza można uzyskać po nakłuciu opuszki paka lub płatka ucha (u niemowląt nakłucie palucha bądź pięty), uzyskując krew wlośniczkową. Analiza prężności gazów oddechowych i równowagi kwasowo-zasadowej (gazometria) wymaga pobrania krwi tętniczej poprzez nakłucie tętnicy ramieniowej, udowej lub promieniowej. Podstawowe badania laboratoryjne obejmują ilościową ocenę składu krwi obwodowej oraz morfologiczną ocenę krwinek. Analiza ilościowa („morfologia'' krwi) to przede -wszystkim oznaczenie stężenia hemoglobiny, hematokrytu, liczby erytrocytów, leukocytów i płytek krwi. Dodatkowo wylicza się również średnią objętość i krwinki czerwonej oraz średnią zawartość i stężenie hemoglobiny w krwince, - j