Aby ocenić morfologię krwinek, należy obejrzeć je pod mikroskopem. Wykonuje się tzw. rozmaz krwi, dzięki któremu można ocenić wygląd komórek i licząc komórki, ustalić w jakiej proporcji występują poszczególne ich rodzaje. Zmiany wyglądu np. erytrocytów czy też odchylenia w ilości poszczególnych rodzajów leukocytów świadczyć mogą o różnych procesach chorobowych toczących się w organizmie.
CZĘŚĆ PRAKTYCZNA ĆWICZENIA
Ł Komórki krwi — ocena mikroskopowa rozmazu krwi
Wszystkie komórki krwi można obejrzeć pod mikroskopem świetlnym po wcześniejszym odpowiednim przygotowaniu preparatu krwi. Rozmaz krwi pozwala ocenić elementy morfotyczne i oznaczyć ilościowe stosunki poszczególnych białych ciałek krwi (za pomocą specjalnych barwień można odróżnić kilka typów leukocytów różniących się morfologią komórki i barwą). Ocena rozmazu krwi należy do rutynowych badań diagnostycznych wykonywanych w klinice.
Gotowy preparat krwi człowieka oglądamy używając obiektywu suchego 40x lub obiektywu imersyjnego 100x. Po ustawieniu ostrości widoczny jest ogólny obraz zabarwionego rozmazu krwi. Zwraca uwagę stosunek liczby leukocytów do erytrocytów (na 1 leukocyt przypada około1000 erytrocytów).
Proszę odnaleźć, dokładnie obejrzeć i narysować poszczególne komórki krwi (erytrocyt, granulocyt obojętnochłonny, zasadochłonny i kwasochłonny, limfocyt i monocyt).
Łl. Erytrocyty
Czerwone krwinki przeważają w rozmazie krwi. Mają postać regularnych, jednolicie wy barwi onych na kolor pomarańczowo—czerwony (barwią się kwasochłonnie) krążków z widocznym przejaśnieniem w środku (to wynik ich dwuwklęsłego kształtu). Często można zaobserwować erytrocyty układające się w „rulony”. Mają około 7,5 mikrometra średnicy. Erytrocyty mogą wykazywać zmiany zarówno wielkości (anizocytoza), jak i kształtu (poikiiocytoza). Na podstawie analizy wyglądu morfologicznego krwinek można rozpoznać niektóre z przyczyn anemii. I tak małe erytrocyty (mikrocyty) są charakterystyczne dla niedokrwistości z niedoboru żelaza, a duże (makrocyty) dla niedoboru witaminy Bj2 i kwasu foliowego. Zmiany te mogą być również skutkiem genetycznie uwarunkowanych zaburzeń syntezy hemoglobiny (np. krwinki o kształcie półksiężycowatym w niedokrwistości si erpo watokrwinko wej). We krwi
obwodowej człowieka obecne są również niedojrzałe formy erytrocytów, tzw. retikulocyty (do 2% dojrzałych erytrocytów). Są nieco większe i po wybarwieniu widoczne są w ich wnętrzu zasadochłonne sarenka i siateczka. Ilość retikulocytów wzrasta, gdy dochodzi do wzmożonej erytropoezy w szpiku (pobudzenie odnowy erytrocytów), np. po krwotoku.
12. Granulocyty obojętnochłonne
Są to komórki o charakterystycznych jądrach podzielonych na kilka segmentów (od 2 do 4 połączonych ze sobą płatów) i średnicy około 12 mikrometrów. Formy młode tych komórek mają jądro niepodzielone, w postaci zgiętej pałeczki. Ilość takich pałeczkowatych form wzrasta przy nasilonej granulopoezie w szpiku, np. w stanach zapalnych (odmłodzenie obrazu krwi - przesunięcie w lewo). Dojrzałe neutrofile mają jasną cytoplazmę i drobne ziarnistości.
L 3. Granulocyty zasadochłonne
Bazoiil to komórka, którą najtrudniej jest odnaleźć w preparacie (1 bazofil przypada na około 200 leukocytów), choć ma bardzo charakterystyczne ciemnofioletowe ziarnistości w cytoplazmie. Ziarnistości te niemal całkowicie przesłaniająjądro komórkowe.
L4. Granulocyty kwasochłonne
Eozynofile są nieco większe od neutrofilów (średnica około 14 mikrometrów). Różnią się od pozostałych granulocytów obecnością w cytoplazmie różowo - czerwonych ziaren i tzw. jądra „okularowego”, zbudowanego z dwóch płatów połączonych cienkim pasemkiem.
L5. Limfocyty
To komórki o kulistym i silnie wybarwionym na kolor niebiesko -fioletowy jądrze, które niemal całkowicie wypełnia ich wnętrze. Wokół jądra jest tylko wąski pas jasnej cytoplazmy, często trudny do zaobserwowania w obrazie mikroskopu świetlnego. W takim obrazie nie można odróżnić poszczególnych subpopulacji limfocytów.
i