l4 6

urządzeniach automatyki przemysłowej i innych profesjonalnych zastosowaniach do pomiaru zarówno częstotliwości obrotów jak i położenia kątowego.

Potencjometryczny przetwornik kąta jest wieloobrotowym, liniowym potencjometrem stosowanym do pomiaru kąta wychylenia, oraz do pomiaru położenia. Stosowany jest np. w analogowych ploterach i rejestratorach krzywych pomiarowych do określenia położenia pisaka. Pisak ustawiany jest w takim położeniu, aby napięcie na suwaku potencjometru równoważyło się z napięciem na, wejściu rejestratora. Najważniejszym parametrem takiego przetwornika jest jego liniowość. Ważna jest też znajomość rezystancji podczas ruchu suwaka w obu kierunkach, gdyż układ mechaniczny wewnątrz obudowy potencjometru może wykazywać luzy (istnienie histerezy).

Dla ułatwienia pomiaru charakterystyki przetwornika w ćwiczeniu dostępny jest silnik krokowy sterowany z komputera z programu C:\MWN\MWN4.EXE. W układzie pomiarowym przetwornika potencjometrycznego sprzężone są na wspólnej osi: silnik krokowy, przetwornik potencjometryczny i impulsowy przetwornik rewersyjny CPPC-50. Silnik krokowy służy do ustawiania kąta

III. Literatura uzupełniająca

1.    Łapiński M.: „Pomiary elektryczne i elektroniczne wielkości nieelektrycznych”, WNT, Warszawa 1977 s. 182 - 193.

2.    Holejko K.: „Precyzyjne elektroniczne pomiary odległości i kątów”. WNT, Warszawa 1987, rozdz. „Elektroniczne pomiary kątów”, s. 245 - 271.

IV. Zadania pomiarowe

1. Pomiar prędkości obrotowej metodą stroboskopową

Uwaga: Przeczytać pozostałe punkty. Charakterystyki co=f(Uzas) dla różnych metod można zdejmować równocześnie.

Połączyć układ jak na rysunku 1. Korzystając z przetwornika fotoelektrycznego (umieszczonego na uchylnym uchwycie za tarczą kodową) i oscyloskopu zaobserwować i odrysować kształt impulsów światła generowanego przez stroboskop. Określić czasy narastania t„ , trwania t i opadania t₀ tego impulsu dla małej fi i dużej f₂ częstotliwości błysków.

Rys 1. Układ do pomiaru prędkości obrotowej metodą stroboskopową A - układ do badania kształtu impulsów stroboskopu B - układ do badania pizędkości obrotowej metodą stroboskopową

Umieścić tarczę kodową naprzeciwko stroboskopu i regulując napięcie zasilania silnika ustalić częstotliwość jego obrotów. Wyznaczyć za pomocą stroboskopu prędkość obrotową mtrr silnika a także jej pierwszą podharmoniczną Wi_p i pierwszą harmoniczną tD_]t. Wyniki pomiarów zanotować w tabeli 1 protokółu.

Zmieniając wartość napięcia zasilającego silnik zdjąć charakterystykę <j>=f(Uzas)

5