BadaniaMarketKaczmarczyk$4

Eksperyment całkowicie losowy ma największe zastosowanie do pomiaru stopnia reakcji na różne środki reklamy pocztowej i innych form reklamy obejmujących co najmniej kilka jej środków. Model ma nieduże zastosowanie w eksperymentach rynkowych, a większe w eksperymentach laboratoryjnych.

Eksperyment losowo-warstwowy. Jednym z podstawowych warunków powodzenia każdego eksperymentu jest to. aby dobrane próby reprezentowały możliwie jednorodną populację. W praktyce sytuacje takie występują rzadko. Jeżeli badana populacja jest różnorodna, to do danego eksperymentu stosuje się dobór warstwo-wo-losowy prób. Grupy eksperymentalne i kontrolne odzwierciedlają wówczas rzeczywistą strukturę danej populacji. Na przykład sklepy wolnocłowe biorące udział w eksperymencie cenowym powinny być podzielone na grupy według wybranego kryterium. Kryteriami takimi mogą być wielkość sprzedaży, powierzchnia sklepu, lokalizacja sklepu, rodzaj klienteli. Im większą jednorodność w ramach danej warstwy się osiągnie, tym dokładniejsze będzie oszacowanie wpływu zmiennych niezależnych.

Eksperyment losowo-warstwowy jest często stosowany w badaniach marketingowych. ponieważ istnieje tu wiele kryteriów, według których można dzielić poddaną eksperymentowi próbę na warstwy. Podstawową wadą tego modelu jest możliwość kontrolowania wpływu tylko jednej zmiennej ograniczającej, którą w podanym przykładzie jest wybrane kryterium. Wadę tę można wyeliminować przez zastosowanie eksperymentu w formie bądź kwadratu łacińskiego, bądź modelu czynnikowego.

Eksperyment w formie kwadratu łacińskiego. Koncepcja kwadratu łacińskiego pozwala eksperymentatorowi na jednoczesne kontrolowanie dwóch zmiennych ograniczających, dzięki którym uzyskuje się określony rozkład zmiennych niezależnych. Pierwszym, podstawowym warunkiem projektowania eksperymentu w formie kwadratu łacińskiego jest to, by każda z dwóch zmiennych ograniczających była podzielona na jednakową liczbę grup. Dzięki temu dwie zmienne ograniczające tworzą dwa jednakowe „boki kwadratu”. Stąd liczba zmiennych niezależnych jest kwadratem liczby grup należących do jednej ze zmiennych ograniczających. Kwadrat łaciński jest tablicą, w której wiersze stanowią grupy jednej zmiennej ograniczającej, a kolumny — grupy drugiej zmiennej.

Załóżmy, że do eksperymentu cenowego dobrano po jednym sklepie reprezen-tującym jedną z czterech różnych grup sklepów wolnocłowych:

•    na przystaniach promowych,

•    na zachodnich przejściach granicznych.

•    na południowych przejściach granicznych,

•    w portach lotniczych.

Eksperyment jest przeprowadzany w pierwszych czterech dniach tygodnia. Każda z wyodrębnionych dwóch zmiennych ograniczających (rodzaj sklepu oraz

244