makro0305

14 l'nuhikt ln yjohulnu tihlmly /imiiliii u

takie same dobra będą zaliczane do produktów pośrednich, ponieważ powstają z nich produkty skierowane na rynek.

Następna część wydatków w gospodarce to wydatki inwestycyjne. Z poprzedniego rozdziału wiemy, że wydatki te są ponoszone przez przedsiębiorstwa na zakup dóbr kapitałowych, takich jak fabryki, maszyny i wyposażenie, ale także na tworzenie zapasów. Obecnie dowiedzieliśmy się, że także mieszkaniowe wydatki gospodarstw domowych są zaliczane do wydatków inwestycyjnych w gospodarce. Oprócz podziału inwestycji dokonanego w poprzednim rozdziale, podzielić je możemy także na inwestycje w kapitał trwały i obrotowy. Inwestycje w kapitał trwały (inaczej w rzeczowe aktywa trwałe) dzielimy na mieszkaniowe i niemieszkaniowe. Do inwestycji mieszkaniowych zaliczamy wydatki na budowę nowych domów i mieszkań. Niemieszkaniowe inwestycje w kapitał trwały to wydatki przeznaczone na budowę fabryk i zakładów produkcyjnych oraz ich wyposażanie w maszyny, urządzenia, środki transportu. Pojęcie kapitał trwały oznacza, że dana inwestycja jest przeznaczona do długotrwałego użytkowania. Inwestycje w kapitał obrotowy (inaczej rzeczowe aktywa obrotowe) dotyczą natomiast zmiany stanu zapasów i są inwestycjami krótkookresowymi. Inwestycje w kapitał obrotowy to, jak już wiemy, wydatki inwestycyjne związane z finansowaniem zapasów.

Zakupy rządowe (wydatki państwa) są kolejnym elementem wydatków przeznaczonych na nabycie wyprodukowanych w danym kraju dóbr i usług. Są to wydatki państwa dokonywane przez szczeble centralny i lokalny sektora publicznego (szczebel instytucji rządowych i samorządowych) na produkty i usługi, dlatego nazywane są także wydatkami sektora publicznego na dobra i usługi lub spożyciem publicznym. Dokonując tych wydatków instytucje państwa nabywają dobra lub usługi, które nic służą dalszemu przetworzeniu ani dalszej odsprzedaży w celach zarobkowych, czyli nie są wydatkami na potrzeby prowadzonej przez te instytucje działalności gospodarczej, gdyż sektor ten takiej działalności nie prowadzi, a przedsiębiorstwa własności publicznej nic są do niego zaliczane. Oznacz to, że są to wydatki dokonywane na produkty finalne a nie pośrednie. Przypominamy, że wydatki te są tylko częścią wydatków państwa uwzględnionych w budżecie państwa. Nie zalicza się do nich takich pozycji, jak na przykład zasiłki społeczne i odsetki od długu publicznego, które są płatnościami transferowymi. Płatności transferowych nie stanowią zapłaty za dostarczone w zamian dobra oraz usługi i z tego powodu nic mogą być uwzględnione w rachunku produkcji globalnej.

Konsumpcja, inwestycje i zakupy rządowe różnią się między sobą raczej pod względem podmiotu dokonującego zakupu a nie produktów będących przedmiotem zakupu. Na przykład kupno samochodu może być wliczone do konsumpcji dóbr trwałego użytku, jeśli zakupu dokonało gospodarstwo domowe. Kupno takiego samego samochodu może być wliczone do wydatków inwestycyjnych, jeżeli został on nabyty przez przedsiębiorstwo i oddany do dyspozycji jego zarządu. Taki sam samochód nabyty w ramach wydatków rządowych może służyć jako środek transportu ministra lub prezydenta miasta. Jedynym wyjątkiem są wydatki mieszkaniowe. Niezależnie od tego czy dokonane zostały

Hutihliil III

przez gospodarstwu domowe', przedsiębiorstwa, czy państwo, są wliczane wydatków inwestycyjnych w gospodarce.

Tabela 3.2.1’KJI jako suma wydatków na dobra i usługi w Polsce w 2005 roku

Wyszczególnienie	Wartość (min zł)	Struktur (%) 100.00
l’KB (T) w tym:	980 666,0
> Spożycie prywatne (Q w tym:	616 336,0	62.KI
• Spożycie indywidualne	607 270.0	61,92
• Spożycie instytucji niekomercyjnych	9 066,0	0.02
> Akumulacja (/) w tym:	188 656.0	19,24
• Nakłady brutto na środki trwale	178 391,0	IX. 10
• Przyrost rzeczowych środków obrotowych	9 979,0	1,02
• Przyrost aktywów o wyjątkowej wartości	286,0	0,03
> Spożycie publiczne (G)	179 029,0	18,25
> Eksport (Exp)	364 658,0	37.19
> Import (Imp)	368 013,0	37,52

Źródło: Rocznik Statystyczny GUS. Warszawa 2006, s. 672 i 692.

Każda gospodarka w mniejszym lub większym stopniu musi być ro/pa Irywana jako gospodarka otwarta, zatem należy to uwzględnić także przy ustala niu miar działalności gospodarczej. Wiele krajowych firm wytwarza dolna usługi, które są nabywane przez podmioty zagraniczne. Dzięki eksportowi pul skich towarów za granicę powiększa się produkcja krajowa. Gdyby nic był możliwości eksportu tych towarów, rozmiary działalności w polskiej gospodarce byłyby znacznie ograniczone, a że jest ona podstawą do określania dobrobytu społecznego, także i on byłby ograniczony. Dlatego tak ważne jest ulizymywa nie rozmiarów eksportu dóbr i usług na odpowiednim poziomie. Przedmiotem eksportu z danej gospodarki są nie tylko dobra oraz usługi nabywane przez osia lecznych użytkowników, ale także produkty pośrednie, które jednak nie będą dalej przetwarzane ani odsprzedawane w danej gospodarce. Wartość eksportu potraktować zatem należy jako wydatki podmiotów zagranicznych na dolmt finalne wytworzone w danej gospodarce. Nabywcami krajowych produktów mogą być zarówno zagraniczne gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa gik i rządy. Możemy więc mówić o wydatkach zagranicznych podmiotów na zakup krajowych dóbr konsumpcyjnych, inwestycyjnych i tych nabywanych w lorom zakupów rządowych.