Materia�y prof Zag�rny 2

także, że w tym kontekście pojawia się tak zasadniczy problem dla każdej nauki, tzw, problem „czystej nauki", a zatem nauki wolnej od wszelakich ocen.

8, Przygotowując się do tematu pierwszego postarajmy się zatem odpowiedzieć między innymi na następujące pytania;

dlaczego socjologia powstała tak późno? Kogo uważa się za „ojca" socjologii i dlaczego? -.na czym polega problem powszechnie znanej, obiegowej definicji socjologii, iż jest to" nauka o społeczeństwie"? Jaka jest etymologia słowa „socjologia"?

z czym związana jest wielość definicji lej nowej nauki, z czego ona wynika?

-na czym polega dyskusyjność niektórych funkcji socjologii, a w szczególności funkcji ideologicznej?

-jaka jost relacja między socjologią ogólną a szczegółową oraz między socjologią a filozofią, ekonomią i innymi naukami?

na czym polegają zasadnicze różnice między teorią zmian a teorią rozwojn/postępu/ społecznego?

C. Słowa klucze; socjologia, geneza, struktura, funkcje, definicja, rozwój, postęp, kryteria obiektywne, subiektywne, ideologia C2ysta nauka, filozofia, inżynieria społeczna

Ż.Terr.at „najważniejsze teorie socjologiczne" należy, jak łatwo zauważyć, <io najbardziej „teoretycznych” problemów socjologii, ponieważ z definicji niejako mieści się on w socjologii ogólnoteoretycznej, która od początku swojego istnienia związana była z różnymi historycznymi i aktualnymi koncepcjami tej nauki.

A.    Pierwsze koncepcje teoretyczne socjologii siłą rzeczy nawiązywały, czy też opierały s<ę na ustaleniach, osiągnięciach naukowych tych dyscyplin wiedzy, które miały już za sobą określone, sprawdzalne osiągnięcia/ftzyka, biologia i inne nauki przyrodnicze/. Szybko jednak okazało się że bazowanie na tamtych ustaleniach nie zawsze prowadzić może do właściwych rezultatów w odniesieniu do jakościowo odmiennego przedmiotu badań. Stąd też w socjologii musiały się pojawić zupełnie nowe, oryginalne metody badawcze i interpretacje teoretyczne wolne od przyrodniczego skrępowania, a ponieważ materia badawcza socjologii jest o wiele bardziej złożona niż przedmiot badań nauk przyrodniczych stąd mnogość wielu spojrzeń i interpretacji socjologicznych Nas interesują tylko niektóre / nich, a mianowicie te, które wyraźnie zaznaczyły się swoją pozytywną lub negatywną obecnością.

B.    Oto główne pytania, które pozwolą nam uświadomić sobie złożoność tego tematu: -dlaczego najwcześniejsze teorie socjologiczne odwoływały się do naturalizmu?

-jakie są słabe strony koncepcji naturalistyc/r.ych/np. geografizmu, demografizmu. fizykalizmu/?

jaka jest geneza i treść koncepcji rasowo-antropologicznej? Na czym polega pseudonaukowość i ciągła żywotność tego kierunku?

-na czym polegała atrakcyjność psychologizującego ujęcia zjawisk społecznych/teoria duszy zbiorowej, teoria naśladownictwa/?

-diaczego dotychczasowe rozumienie zjawisk społecznych zostało zakwestionowane przez socjologię humanistyczną i na czym polegało to nowe ujęcie, jaki jest polski wkład w rozwój te teorii?

-na czym polega formalistyczna interpretacja życia społecznego, jakie są mocne i słabe strony tej teorii, jak rozumie się proces społeczny, wspólnotę i społeczeństwo w formalizmie?