mech012

siną pozostawia się w spokoju na okres 15 -r 20 godzin, zabezpieczając go przed znaczniejszymi zmianami temperatury.

3.4. Cechowanie areometru

Cechowanie areometru polega na sprawdzeniu skali areometru oraz wyznaczeniu odległości środka wyporu nurnika areometru od poszczególnych podziałek skali.

Sprawdzenie skali areometru należy wykonać przez kolejne odczytanie wskazań areometru w cieczach o znanych gęstościach (woda destylowana i np. roztwory chlorku sodowego w wodzie destylowanej).

Poprawkę podziałki areometru AR należy oznaczyć według wzoru

AR = [(/> - 0,9982) 10³ ] - R ,    (4.14)

gdzie:

r_r - gęstość stosowanych cieczy kontrolnych w danej temperaturze [g/cm ],

R - odczyt areometru w cieczy o znanej gęstości i temperaturze w jednostkach wskaźnika skróconego określonego wg wzoru

R =(r—1,0)-10³,    (4.15)

gdzie:

r - odczyt na skali areometru [g/cm¹].

Sprawdzenie ustalonych poprawek AR należy przeprowadzać co najmniej co 200 analiz wykonanych przy użyciu danego areometru.

Wyznaczenie głębokości zanurzenia środka wyporu nurnika areometru (Hr) poniżej zwierciadła cieczy w cylindrze należy określić w cm, według wzoru

H_r = (30 - R)B0l + h_D+ h_x- V„I2A,    (4.16)

gdzie:

30 - długość skali areometru w jednostkach wskaźnika skróconego R,

R - skrócony wskaźnik odczytu,

/    - długość skali areometru od R = 30,0 do R = 0,0 cm,

h„ - odległość od górnego końca nurnika do podziałki R = 30,0 cm,

/?, - odległość środka wyporu nurnika areometru od górnego końca nurnika [cm], A - pole'przekroju cylindra używanego przy badaniu [cm²],

V_n - objętość nurnika areometru w [cm¹].

Wartości / oraz h„ należy mierzyć za pomocą suwmiarki. Położenie środka wyporu nurnika należy oznaczyć przez zanurzenie areometru w cylindrze mierniczym z wodą destylowaną do takiego położenia, aby poziom wody podniósł się na wysokość odpowiadającą połowie objętości nurnika.

' ‘ Kontrola stabilności zawiesiny

l'i/y wykonywaniu analiz areometrycznych należy zwrócić uwagą na stabil-

..... iwiesiny, tj. na możliwość wystąpienia koagulacji cząstek gruntu jako: wy-

...... .klaczkowanie sią zawiesiny, powstanie w górnej cząści zawiesiny wyraźnie

' 11* i ni liczonej warstwy wody wolnej od cząstek gruntu.

W |>i/ypadku skoagulowania sią zawiesiny należy odczekać, aż cząstki gruntu i i i i. /lać wodą czystą znad osadu, cylinder dopełnić do 1000 ml wodą dcstylo-

.......i (licz dodatku stabilizatora) i wymieszać mieszadełkiem. Czynność tą należy

i'"\\ i .u /ać do czasu, aż objawy koagulacji staną sią niedostrzegalne po upływie 48 ||imI/iii.

< nly podany wyżej sposób nie daje pozytywnego wyniku, należy sprawdzić, koagulacji nie będzie przeciwdziałał wiąkszy dodatek amoniaku, bądź też do-ilaii k innych stabilizatorów nieorganicznych.

' (> Wykonanie oznaczenia

1’i/ed rozpoczęciem pomiarów należy zawiesiną dokładnie wymieszać miesza-

•    I. Ikicm. Mieszanie należy przeprowadzić przez początkowo wolne, później szyb-i ii poruszanie mieszadełkiem wzdłuż osi cylindra, nie dotykając osadu.

Następnie należy ująć cylinder z obu końców w ręce (jedna dłoń zamyka doki.n lnic otwór cylindra) i przewracać go w ciągu jednej minuty około 30 razy dnem

•    In góry. Chwila postawienia na stole cylindra określa początek pomiarów i w tym momencie należy uruchomić sekundomierz i odnotować czas.

Począwszy od chwili ustawienia cylindra na stole, wykonuje się areometrem piiiniary gęstości zawiesiny po: 30 s, 1, 2, 5, 30 min, 1, 2, 4, 24 godz., wykonując mli /vly z dokładnością do 0,1 jednostki wskaźnika skróconego R (8).

Zanurzenie lub wyjmowanie areometru powinno odbywać się powolnym ru-

•    linii lednostajnym i trwać nie krócej niż 10 s, rozpoczynając go co najmniej 20 s Iii .cii wykonywaniem odczytu.

l’o wykonaniu odczytu areometr należy opłukać w cylindrze z wodą destylo-a miii u lcnJ|)craturze równej temperaturze otoczenia i przechowywać go w tym i yluulize w ciągu trwania całej analizy. Skalowanej rurki areometru nie należy ■ liilyknć ręką.

I’i/y wykonaniu pomiarów w okresie do 5 min, areometr może pozostawać

•    i i ylmdrze z zawiesiną, z wyjątkiem zawiesin gruntów pylastych (pyły, pyły piasz-. \ sic oraz gliny pylastc i gliny pylastc zwięzłe), w których areometr może pozosta-\uu przy pomiarach do 2 minut. Po upływie około 3 minut oraz po 1, 4, i 24 godzin ml rozpoczęcia pomiarów należy wykonać pomiary temperatury zawiesiny; dla cza-iow pośrednich - temperatury można ustalać przez interpolacją. Temperatura zawic-uity nie powinna się różnić więcej niż o 2°C od temperatury otoczenia.

(hlc/.yt poziomu zanurzenia areometru R należy wykonać wzglądem górnej kuiwąd/i menisku. Odczytywaną wartość należy skorygować do poziomu cieczy

41