siiwi pozostawia się w spokoju na okres 15 ' 20 godzin, znbozpicc/ąjąo go przed znaczniejszymi zmianami temperatury.
Cechowanie areometru polega na sprawdzeniu skali areometru oraz wyznaczeniu odległości środka wyporu nurnika areometru od poszczególnych podziałek skali.
Sprawdzenie skali areometru należy wykonać przez kolejne odczytanie wskazań areometru w cieczach o znanych gęstościach (woda destylowana i np. roztwory chlorku sodowego w wodzie destylowanej).
Poprawkę podziałki areometru AR należy oznaczyć według wzoru
AR = [(» - 0,99 82) 103 ] - R , (4.14)
gdzie:
rr - gęstość stosowanych cieczy kontrolnych w danej temperaturze [g/cm3],
R - odczyt areometru w cieczy o znanej gęstości i temperaturze w jednostkach wskaźnika skróconego określonego wg wzoru
R = (/* —1,0) • 103, (4.15)
gdzie:
r - odczyt na skali areometru [g/cm3].
Sprawdzenie ustalonych poprawek AR należy przeprowadzać co najmniej co 200 analiz wykonanych przy użyciu danego areometru.
Wyznaczenie głębokości zanurzenia środka wyporu nurnika areometru (Hr) poniżej zwierciadła cieczy w cylindrze należy określić w cm, według wzoru
Hr = (30 - R)/30l + h0+hx- VH/2A, (4.16)
gdzie:
30 - długość skali areometru w jednostkach wskaźnika skróconego R,
R - skrócony wskaźnik odczytu,
/ - długość skali areometru od R = 30,0 do R = 0,0 cm,
hn - odległość od górnego końca nurnika do podziałki R = 30,0 cm,
h\ - odległość środka wyporu nurnika areometru od górnego końca nurnika [cm],
A - pole przekroju cylindra używanego przy badaniu [cm2],
VH - objętość nurnika areometru w [cm3].
Wartości l oraz h„ należy mierzyć za pomocą suwmiarki. Położenie środka wyporu nurnika należy oznaczyć przez zanurzenie areometru w cylindrze mierniczym z wodą destylowaną do takiego położenia, aby poziom wody podniósł się na wysokość odpowiadającą połowie objętości nurnika.
' ' In onI rola stabilności zawiesiny
l*i t wykonywaniu analiz areomelrycznych należy zwrócić uwagę na słabiI-
• -.m Icdny, lj. na możliwość wystąpienia koagulacji cząstek gruntu jako: wy-> i im I Im /kowanie się zawiesiny, powstanie w górnej części zawiesiny wyraźnie
il|i!iin!i /miej warstwy wody wolnej od cząstek gruntu.
V\ przypadku skoagulowania się zawiesiny należy odczekać, aż cząstki gruntu lądą /Im woilę czystą znad osadu, cylinder dopełnić do 1000 ml wodą destylotną < I•« / dodatku stabilizatora) i wymieszać mieszadełkiem. Czynność tę należy t »liu/m do czasu, aż objawy koagulacji staną się niedostrzegalne po upływie 48 m">Mii
• idy podany wyżej sposób nie daje pozytywnego wyniku, należy sprawdzić, koagulacji nie będzie przeciwdziałał większy dodatek amoniaku, bądź też do-
1 ilt I Innych stabilizatorów nieorganicznych.
Pt ml rozpoczęciem pomiarów należy zawiesinę dokładnie wymieszać miesza
• !k |i m Mieszanie należy przeprowadzić przez początkowo wolne, później szyb
1 i* i............ mieszadełkiem wzdłuż osi cylindra, nie dotykając osadu.
1 Inslępnie należy ująć cylinder z obu końców w ręce (jedna dłoń zamyka do i l minie otwór cylindra) i przewracać go w ciągu jednej minuty około 30 razy dnem 1 inny ( liwila postawienia na stole cylindra określa początek pomiarów i w tym
.....na neic należy uruchomić sekundomierz i odnotować czas.
Począwszy od chwili ustawienia cylindra na stole, wykonuje się areometrem i niilary gęstości zawiesiny po: 30 s, 1, 2, 5, 30 min, 1, 2, 4, 24 godz., wykonując 4i \ ly z dokładnością do 0,1 jednostki wskaźnika skróconego R (8).
iiiiiiizenie lub wyjmowanie areometru powinno odbywać się powolnym ruin ni jednostajnym i trwać nie krócej niż 10 s, rozpoczynając go co najmniej 20 s p!/> i,| wykonywaniem odczytu.
Po wykonaniu odczytu areometr należy opłukać w cylindrze z wodą destylo mą o temperaturze równej temperaturze otoczenia i przechowywać go w tym \llndrzc w ciągu trwania całej analizy. Skalowanej rurki areometru nie należy lnl\ I.m ręką.
Przy wykonaniu pomiarów w okresie do 5 min, areometr może pozostawać < \ lludrze z zawiesiną, z wyjątkiem zawiesin gruntów pylastych (pyły, pyły piasz-, ile oraz gliny pylaste i gliny pylaste zwięzłe), w których areometr może pozosta u przy pomiarach do 2 minut. Po upływie około 3 minut oraz po 1, 4, i 24 godzin 4 iiizpoczęcia pomiarów należy wykonać pomiary temperatury zawiesiny; dla cza-ini pośrednich - temperatury można ustalać przez interpolację. Temperatura zawic-lm nie powinna się różnić więcej niż o 2°C od temperatury otoczenia.
i hlczyt poziomu zanurzenia areometru R należy wykonać względem górnej |i i iwęd/i menisku. Odczytywaną wartość należy skorygować do poziomu cieczy
41