się z okresu na okres na zbliżonym poziomie. Warunek ten nie jest spełniony, jeśli przykładowo duże partie materiałów masowych nabywane są sezonowo. Można także wartość zapasu poszczególnych materiałów wykazać według cen ich zakupu, a koszty zakupu grupować łącznie, rozliczając w czasie w relacji do odpowiednich kluczy.
Materiały wytworzone we własnym zakresie wycenia się według kosztu wytworzenia nie wyższego od ceny ich nabycia lub zakupu.
Cena zakupu to cena, jaką nabywca płaci za zakupione składniki majątku bez podlegającego odliczeniu podatku od towarów i usług.
Cena nabycia jest to cena zakupu powiększona o koszty bezpośrednio związane z zakupem, np. koszty transportu, ubezpieczeń transportowych, spedycji, załadunku, wyładunku.
Zatem:
Wartość materiałów + koszty zakupu = wartość materiałów w cenie nabycia
Ceny, w których dokonuje się wyceny dowodów magazynowych i obrotu materiałami, nazywane są cenami ewidencyjnymi.
Ponadto, zgodnie z art. 17 ustawy o rachunkowości, kierownik jednostki uwzględniając rodzaj i wartość zapasów, może podjąć decyzję o odpisywaniu w koszty wartości materiałów, w momencie ich zakupu, połączone z ustaleniem nie później jak na dzień bilansowy stanu nie zużytych materiałów przez spis z natury oraz korektę kosztów o wartość tego stanu.
Wyceny przychodów i rozchodów materiałów dokonuje się na podstawie niżej podanych cen.
Rodzaje cen ewidencyjnych materiałów:
A) Zmienne ceny ewidencyjne
Rzeczywiste ceny zakupu (lub nabycia) materiałów są cenami zmiennymi. Dostawy materiałów następują w różnych okresach, od różnych dostawców, na różnych warunkach. Tak więc ceny płacone za poszczególne dostawy tego samego asortymentu, różnią się co komplikuje wycenę dowodów rozchodu materiałów z magazynu.
Załóżmy, że:
W firmie „KROKUS” na zapas materiału „X” składają się trzy kolejne dostawy:
I 300 szt. po 15 zł = 4.500,-
II 200 szt. po 20 zł = 4.000,-
III _50 szt. do 10 zł = 500,-
Razem 550 szt. na wartość 9.000,-
Jak wycenić 320 szt. wydanych do zużycia?
Wartość rozchodu materiałów w przypadku stosowania zmiennych cen ewidencyjnych można ustalić stosując jedną z poniżej przedstawionych metod:
1) FIFO - „pierwsze przyszło - pierwsze wyszło” - rozchód wycenia się kolejno po cenach tych materiałów, które jednostka najwcześniej nabyła, tj. rozpoczynając od cen dostawy najwcześniejszej i kolejno zgodnie z chronologią dostaw.
W naszym przykładzie będzie to:
300 szt. po 15 zł = 4.500,-
20 szt. po 20 zł_= 400,-
Razem 320 szt. o wartości 4.900,-
2) LIFO - „ostatnie przyszło - pierwsze wyszło” - rozchód wycenia się kolejno po cenach tych, które jednostka nabyła najpóźniej, czyli rozpoczynając od cen ostatniej dostawy.
145