metody nauczania001

ROZDZIAŁ IX

METODY NAUCZANIA

Methodos to po grecku droga, sposób postępowania. Stąd też prze# metodę nauczania będziemy rozumieć „systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami, umożliwiający osiąganie celów ksztal cenią, inaczej mówiąc. Jest to wypróbowany układ czynności nauczycieli i uczniów realizowanych świadomie w celu spowodowania założonych zmian w osoboiuości uczniów" (Okoń, 1992, s. 121).

Sposoby swej pracy z dziećmi i młodzieżą nauczyciel powinien dobierać w zależności od wieku uczniów, charakterystycznych właściwości poszczególnych przedmiotów nauczania oraz celów i zadań dydaktycznych, które ma zrealizować w ciągu danej lekcji lub jednostki metodycznej. Nieracjonalne lub zgoła błędne byłoby stosowanie np. metody wykładu w pracy z uczniami rozpoczynającymi naukę w szkole podstawowej lub nauczanie głównie tą metodą fizyki czy chemii na szczeblu szkoły średniej, albo też posługiwanie się nią na lekcjach dowolnego przedmiotu w celu przeprowadzenia kontroli i oceny wyników pracy uczniów.

Uwzględnianie powyższych czynników przy doborze metod nauczaniu sprawia, że różnią się one w sposób istotny od zasad i reguł dydaktycznych, których respektowanie obowiązuje w procesie nauczania - uczeniu się niezależnie od przedmiotu, szczebla i realizowanych celów kształcenia. Zasady i reguły dydaktyczne, ustalane na podstawie swoistych prawidłowości występujących w procesie nauczania - uczenia się, ukierunkowują wszelkie czynności dydaktyczne nauczyciela i uczniów, natomiast metody wskazują sposób realizacji planowanych zadań i celów. Jeżeli więc zasady odpowiadają na pytanie, dlaczego należy uczyć tak lub inaczej, a więc systematycznie, poglądowo, aktywizując uczniów itd.. to racjonalnie dobierane metody nauczania dają odpowiedź na inne pytanie, a mianowicie, Jak to należy czynić w zakresie różnych przedmiotów I na różnych szcze-

1’edagc

amerykański Clark Ker ; ustąpili i

(1972, s. 2) wyróżnia cztery „rewo-zania”. Pierwsza polegała na tym, iż nauczyła zawodowym nauczycielom, a nauczanie instytucjonalizowanemu, organizowanemu

i. Trzecia rewolucja spowodowała wprowadzenie słowa drukowanego nauczania, a czwarta, której obecnie jesteśmy świadkami, zmierza do solowej automatyzacji i komputeryzacji pracy dydaktycznej.    ^

wnictwie. Obserwując i powtarzając za dorosłymi określone czynno-uczniowie przyswajali je sobie stopniowo w toku bezpośredniego estnictwa w życiu grupy społecznej, której byli członkami. Z chwilą

.....stania szkół rozwinęły się metody słowne, których dominację obser-

emy zwłaszcza w średniowieczu. Słowo, najpierw mówione, później me, wreszcie drukowane, stało się głównym nośnikiem informacji, •udycja książkowa - jednym z naczelnych zadań kształcenia. Jednostronne przekazywanie uczniom gotowej wiedzy werbalnej za nocą tzw. metody akroamatycznej (wykładowej) wywołało protesty co atlejszych umysłów już w XVI stuleciu. Juan Louis Vives (1492-1540) chel Montaigne (1533-1592) domagali się, aby uczyć obserwować wiska przyrody, i twierdzili, że dzieci powinny „być mądre z samych )ie, a nie z książek”. Z ostrą krytyką występowano także przeciwko . metodzie erotemalycznej (pytającej), która, stosowana jednostron-. również nie zapewniała uczniom wiedzy operatywnej, czerpanej >oznawania rzeczy, a nie cudzych spostrzeżeń i świadectw o nich” (Pe-