223
UKŁAD TRAWIENNY
drżenie mięśni, apatia, dezorientacja, czasami euforia. Obniżeniu temperatury poniżej 34°C towarzyszy bradykardia, utrata przytomności, zaburzenia rytmu serca. Dalsze obniżenie temperatury do 30°C prowadzi do migotania przedsionków i komór serca, co jest przyczyną śmierci.
U ludzi starszych często występuje hipotermia przypadkowa (iOccidental hypothermia). Jest ona spowodowana zaburzeniami odczuwania zimna, obniżeniem przemiany materii i upośledzeniem procesów odpowiedzialnych za zwiększenie produkcji ciepła i jego konserwację w organizmie w otoczeniu o niskiej temperaturze. Bywa ona przyczyną zgonów ludzi starszych w niekorzystnych warunkach klimatycznych.
Układ trawienny składa się z przewodu pokarmowego Gamy ustnej, gardła, przełyku, żołądka, jelita cienkiego i jelita grubego) oraz z gruczołów ślinowych, trzustki i wątroby. Podstawową czynnością układu trawiennego jest transport organicznych substancji pokarmowych oraz wody i składników mineralnych ze środowiska zewnętrznego do środowiska wewnętrznego organizmu.
Pokarm wprowadzony do jamy ustnej jest przesuwany przez kolejne odcinki przewodu pokarmowego, gdzie podlega rozdrobnieniu, upłynnieniu, zmieszaniu z wydzielinami gruczołów układu trawiennego i strawieniu. Trawienie polega na rozłożeniu przez enzymy trawienne wielkocząsteczkowych składników pokarmowych, takich jak wielocukry, białka i tłuszcze na proste związki chemiczne: cukry proste (glukoza, galaktoza, fruktoza), aminokwasy i kwasy tłuszczowe. Drobnocząsteczkowe składniki pokarmu oraz produkty trawienia są transportowane przez komórki nabłonka pokrywającego światło przewodu pokarmowego do krwi lub limfy. Proces ten nosi nazwę wchłaniania lub absorpcji. Nie wchłonięte resztki pokarmu zostają wydalone w postaci kału.
Przewód pokarmowy jest kanałem długości ok. 4,5 m. Wnętrze jego jest przedłużeniem środowiska zewnętrznego, a zatem zawartość tego kanału praktycznie znajduje się poza organizmem. Potwierdzeniem tego są miliony bakterii zamieszkujące dolny odcinek przewodu pokarmowego Gelito grube), nieszkodliwe, a nawet pożyteczne w tym środowisku. Kiedy jednak bakterie te dostaną się do środowiska wewnętrznego organizmu, np. w wyniku pęknięcia wyrostka robaczkowego, stanowią śmiertelne zagrożenie.
Powierzchnię wewnętrzną przewodu pokarmowego wyścieła błona śluzowa, którą otaczają błona podśluzowa i błona mięśniowa. Ostatnią warstwę stanowi błona surowicza.
Błona śluzowa składa się z trzech warstw: 1) warstwy komórek nabłonkowych tworzących barierę pomiędzy wnętrzem przewodu pokar-