nazewnictwo chem

54

STAŁE KOMPLEKSOWANIA

Podane w tabeli wartości (ł„ ckstrapolnwaim do zeroweco Stężeni,! jonów metalu i lięandu l izw. stale termodynamiczne). Wskazana wartość to p₅; wskazana wartuić to fl^; ‘ skrót edta. ('OOCCH;)>NC'll;CH;N(CH<X)U

Podstawowe wzory

Dla reakcji	M + ziL = ML,,	= IMI J (M) ■ JL)"	(sumanczna siała trwałości)
Dla reakcji	ML, , + I - Ml.,,	.. [MU " [MLn ,) [L]	(cząstkowa stała trwałości)

PODSTAWY NAZEWNICTWA CHEMICZNEGO

Najważniejsze rodzaje stosowanych liczebników

Liczebniki	Zalecany zakres zastosowania	Przykłady użycia
Cireckie	we wszystkich działach chemii	disiarczck węgla, trimetyloamina, hcksacyjanożela/ian potasu
Polskie	można stosować w chemii nieorganicznej, nic su zalecane w chemii organicznej	dwutlenek węgla trójtlenek dwuazotu
Zwiclu- ■ iii	zalecane przed nazwami złożonymi (ujętymi w nawiasy lub zaczynającymi się od liczebnika)	ChH.i(CHCIs)i = biś(dichloromołylo)bcnzen

' Nic jest polecane łączenie w jednej nazwie liczebników poKkieli i greckich (np. Iritfcnck dwuglinu)-

Liczebniki greckie i polskie

N	Polski	Grecki	N	Polski	Grecki	N	Polski	Grecki
1	jedno	mono (hen'')	7	siedmio	hopla	13	trzynasto	trideka
	dwu	di (do )	8	ośmio	okia	20	dwudziesto	ikoza‘
3	trój	iri	b	dziewięciu	nona	30	trzydziesto	triakonta’'
4	cztero	tetra	10	dzicsięcio	deka	40	czterdziesto	tetrakonta"
5	pięeio	penta	11	jedenasto	undeka	10(1		heku
6	sześcio	beksa	12	dwunasto	dodeka	1000		kilia

¹ Hen i do Masuje się do tworzenia wyższych liczebników (21 henikwn. 22 dofco/a,    spotyka się też ikosa. cjkuza oraz

cikosa;' w razie potrzeby wpierw wymienia się jedności, a polem dziesiątki, np. 3? — hepiaiiiakanta: dalej penukonta (50) ild.: lak duże liczebniki w chemii raczej nie występują

Najważniejsze liczebniki zwielokrotniające

Krotność	Liczebnik	Krotność	Liczebnik	Krotność	Liczebnik
2	bis	4	tetrnkis	6	hoksakis
3	Iris	5	pentakis		heptakis

Niektóre znaki używane w nazewnictwie

Element	Zastosowanie	Przykłady
Nawiasy ()	do wskazywania powtarzających się elementów wzorów i nazw	Ca(OH),
	w celu zapewnienia jednoznaczności	C\H^H(nióGdL
Nawiasy (]	do oznaczania związktiw koordynacyjnych	[AICU
	wtedy, gdy nawiasy okrągłe nie wystarczają	CH,|CH?N(OL)il2
Nawiasy (1	wtedy, gdy nic wystarczają nawiasy innych rodzajów	|{PtCL(C;M4)}>l
l ąernik	do oddzielania loknnuw od innych części nazwy	2-chloro-1 -jodoclnn
Primy, bisy r tt	do odróżniania lokautów przy podobnych fragmentach struktury: bez znaku przy pierwszym fragmencie, z primcm przy drugim fragmencie, z bisem przy trzecim ild.	2,3-dichlorobifenyl. (jc„Hł-c.,ii.n
Przecinek.	do oddzielania od siebie lokantów	1,2-dichlorobenzen
Kropka.	do oznaczania związków addycyjnych, hydratów	CuS()|5HyO
	do oznaczania niesparowanego elektronu w wolnych rodnikach	CT
	do oddzielania liczb w niektórych złożonych nazwach	l2.2.2|bicyklooktan

w środku wysokości wiersza;¹ w górnym wskaźniku; stosowana rzadko (pisom u Jolu linii).