obrazek085

nych w prriu mózgu, skąd bierze początek neuron drugi, którym są włókna ruchowe odpowiedniego nerwu czaszkowego.

... skrzyzprfaniąippi tyfkne mięśnrnrie

...._w.

.. nąćychf poniżej skrzyżowania,- porażenie•'( mięśni po tej śdmej. stronie.

- .i. '■i.tii

mózgowie do jąder wzgórza, skąd bierze początek trzeci neuron. Tworzą go pęczki wzgórzo-wo-korowe, biegnące do zakrętu zaśrodkowego płata ciemieniowego.

I 'szkodzenie dróg . zucjou y;h pimtzij ; skjizyzóiyama piiw^Hluje-.upiśileijzdruetzji^i ■ cia.pó przeciwhej, a poniżej si.iv v zoifanją •• !•<< lej ,sii,mi* i lala _ł

Droga czucia powierzchownego

Doprowadza do kory mózgu czucie bólu, dotyku i temperatury z eksteroreceptorów rozmieszczonych w skórze i błonach śluzowych.

Pierwszy neuron tej drogi tworzą włókna czuciowe nerwu rdzeniowego, w przebiegu których występuje zwój. Włókna pierwszego neuronu kończą się w rogach tylnych rdzenia kręgowego.

Włókna drugiego neuronu, po wyjściu z rogów tylnych rdzenia, krzyżują się z drugostronnymi i układają w sznurach bocznych i przednich. Następnie biegną ku górze przez rdzeń przedłużony, most i śródmózgowie, docierając do jąder wzgórza, gdzie zaczyna się trzeci neuron (pęczki wzgórzowo-korowe), dochodzący do zakrętu zaśrodkowego płata ciemieniowego kory mózgowej.

Droga czucia głębokiego ^{1 2}

Droga słuchowa

Wrażenia słuchowe odebrane przez ucho są doprowadzane do kory mózgu, gdzie następuje percepcja świadoma, zrozumienie i zapamiętanie zasłyszanych dźwięków. Receptory i zwój tej drogi znajdują się w ślimaku (ucho wewnętrzne). Neuron dośrodkowy tworzą włókna części ślimakowej nerwu VEł, kończące się w jądrach ślimakowych w pniu mózgu. Następny odcinek drogi słuchowej przebiega w moście i śródmózgowiu, rozciągając się od jąder ślimakowych do ciała kolankowatego przyśrodkowego (wzgórzomózgowie), które pełni rolę podkorowego ośrodka słuchu. W moście część włókien krzyżuje się, przechodząc na stronę przeciwległą. Omawiany odcinek drogi słuchowej, prowadzący włókna skrzyżowane i nie-skrzyżowane, nosi nazwę wstęgi bocznej. W jej przebieg włączone są jądra pośrednie (jądra wstęgi bocznej, ciała czworobocznego i wzgórka dolnego). Ostatni neuron drogi słuchowej zaczyna się w jądrze ciała kolankowatego przyśrodkowego, a kończy w korowym ośrodku słuchu, zlokalizowanym w zakręcie skroniowym górnym. ■;.*...

Droga wzrokowa

Droga ta przewodzi wrażenia wzrokowe z oka do kory mózgu, gdzieaną-miejsce ich świadoma percepq'a, zrozumienie i zapamiętanie widzianego obrazu. Receptory, (czopki i pręciki) drogi wzrokowej zlokalizowane, są w siatkówce. Odebrane przez nie pobudzenie, po przejściu przez warstwy zwojowe, dociera do nerwu wzrokowego. Włókna tegplnerwu. dochodzą do jamy czaszki przez kanał wzrokowy. Na trzonie kości

Autonomiczny układ nerwo

_ : •_u : :t :_■ ■ - • ■ ■ - -t.-La—i

klinowej tworzą skrzyżowanie z włóknami drugostronnymi, po czym biegną dalej jako pasma wzrokowe. W skrzyżowaniu tym biorą udział tylko włókna przyśrodkowe, pochodzące z nosowych (przyśrodkowych) części obu siatkówek. Włókna boczne pozostają nieskrzyżowa-ne. Tak więc w każdym paśmie wzrokowym znajdują się włókna skrzyżowane i nieskrzyżo-wane, pochodzące tylko z lewych łub tylko z prawych części obu siatkówek.

Pasma wzrokowe kończą się w odpowiednich jądrach ciał kolankowatych bocznych (wzgórzo-mózgowie), pełniących funkcję podkorowych ośrodków wzrokowych. Ostatnie neurony drogi wzrokowej biegną od ciał kolankowatych bocznych do ośrodków korowych w płatach potylicznych (okolice bruzdy ostrogowej).

Autonomiczny układ nerwowy

.*t² *> .n t‘ \    7    i*    «■    '"i': ") j * f t

Tworzą go ośrodki, włókna odprowadzające i doprowadzające oraz zwoje. Ośrodki autonomiczne, połączone między sobą odpowiednimi drogami, zlokalizowane są w mózgowiu i w rdzeniu kręgowym. Zwoje autonomiczne leżą na obwodzie, poza ośrodkowym układem nerwowym. Nerwy autonomiczne zbudowane są z włókien przedzwojowych, dóchodzących do zwojów, i włókien pozazwojowych, biegnących do narządów działających niezależnie od naszej woli (ryc. 7.5).

Pod względem czynnościowym i morfologicznym w obrębie układu autonomicznego wyróżnia się część przywspółczulną i część współ-czulną. Zaopatrują one te same organy, doprowadzając do splotów narządowych nerwy

Ryc. 7.5. Schemat budowy nerwu autonomicznego współczulne i przywspólczulne. Działają one na narządy przeciwstawnie, pozostając w fizjologicznej równowadze, np.:

•    układ współczulny przyspiesza akcję serca, a układ przywspółczulny zwalnia,

•    układ przywspółczulny nasila perystaltykę jelit, a układ współczulny hamuje,

•    układ przywspółczulny pobudza wydzielanie gruczołów, a układ współczulny zmniejsza,

•    układ przywspółczulny zwęża oskrzela, a układ współczulny rozszerza itd.

Jeśli jeden z układów zacznie dominować, dochodzi do choroby, np. w przypadku jelit nadmierne pobudzenie układu przywspółczulnego lub brak hamowania ze strony układu współ-czulnego wywołują biegunkę, a zahamowanie układu przywspółczulnego lub pobudzenie układu współczulnego powodują zaparcia.

Nerwy układu współczulnego biorą początek w jądrze współczulnym, zlokalizowanym w rogach bocznych rdzenia kręgowego. Włókna

131

1

Doprowadza do kory mózgu czucie ruchu, położenia ciała i wibracji. Pierwszy neuron tej drogi tworzą odchodzące od proprioreceptorów włókna czuciowe nerwu rdzeniowego. Wchodzą one do rdzenia kręgowego i układają się w sznurach tylnych po tej samej stronie. Tą drogą docierają do rdzenia przedłużonego, gdzie kończą się w jądrach czuciowych (smukłym

2

klinowatym), skąd zaczyna się drugi neuron (wstęga przyśrodkowa). Włókna wstęgi przyśrodkowej, po opuszczeniu wspomnianych jąder, przechodzą na stronę przeciwną (skrzyżowanie wstęg) i biegną dalej przez most i śród-