Obrazek28

^OZD*lAV U

Kępiński A, {Wmy psychopatologia nerwic. Warszawa: Państwowy Zakład Wydawnictw

Lekarskich

Kokoszka A, (2004). Zaburzenia nerwicowe. Postępowanie w praktyce ogólnolekarskiej.

Kraków: Wydawnictwo Medycyna Praktyczna.

I is-Turlcjska M. (2005). Psychologiczne następstwa stresu traumatycznego, w: H. Sęk (red.), Psychologia kliniczna (t. 2, 120-135). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Us-Tmlęiska M., Łuszczyńska A. (2006). Terapia potraumatyczna, w; L. Grzesiuk (red,), Psychoterapia. Praktyka (t, 2, 453-4.66), Warszawa: ENETEIA - Wydawnictwo Psychologii i Kultury.

Rachoran S. (2005). Zaburzenia lękowe. Modele kliniczne i techniki terapeutyczne (przeh J. Kowalczewska). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Zaburzenia dysocjacyjne i zespoły zaburzeń

POD POSTACIĄ SOMATYCZNĄ

12.1. W PROWADZENIE

Pojęcie „zaburzenia dysocjacyjne'* jest niemal unikatowym terminem stosowanym w nazewnictwie, z założenia, ateoretycznych podręczników klasyfikacji zaburzeń psychicznych, Posłużyło ono nie tylko kategoryzacji, lecz także wskazuje na specyficzny mechanizm, tj. dysocjację powstania tej klasy zaburzeń. Historycznie rzecz ujmując, oba pojęcia - dysocjacja i somatyzaęja - znalazły się w psychopatologii za sprawą psychiatrii dynamicznej, pierwotnie koncentrującej się na badaniu takich zjawisk jak: hipnoza, „choroby magnetyczne" (letarg, katalepsja, somnambulizm) czy osobowość wieloraka i anestezje histeryczne. Wcześniej zarówno zespoły dysocjacyjne, jak i somatomorficzne określano mianem histerii^{1 2} lub nerwicy histerycznej, podkreślając znaczenie mechanizmu konwersji w pojawianiu się różnych symptomów. Mechanizm konwersji służył wyjaśnieniu funkcjonalności tych stanów, które, w myśl założeń koncepcji psychiatrii dynamicznej, polegają na utrzymywaniu rozłamu pomiędzy świadomymi i nieświadomymi procesami psychicznymi, Tylko w taki sposób jednostka może poradzić sobie z wyjątkowo trudnymi dla niej konfliktami wewnętrznymi, uaktywnianymi przez różne zdarzenia zewnętrzne. Generalnie jeden z tych sposobów polega na wytworzeni u. oli j awu cielesnego (tzw. symbolizacja konfliktu)^ drugi na dysocjacji, czyli rozszczepieniu procesów psychicznych. Zwykło się twierdzić, że oba zaburzenia umożliwiają jednostce niebranie odpowiedzialności za swoje pragnienia czy uczucia, które na poziomie świadomym są przez nią nie do zaakceptowania.

Psychodynamiczna histeria w klasyfikacjach ICD-10 i DSM-1V została ujęta w trzech różuych klasach zaburzeń, tj. zaburzeniach dysocjacyjnych, zaburzeniach pod postacią somatyczną (somatoformicznych) i zaburzeniach osobowości (osobowość histrioniczna).

1

¹ Przypadki tej choroby u młodych kobiet były znane już w kulturze egipskiej. Grecki (Uozol

2

lekarz Hipokrates wysunął hipotezę, że macica (po grecku hyslera), która jeszcze nie wydała na świat dziecka, wpada w złość i wędruje po całym ciele, co przejawia się w postaci różnych dolegliwości nazwanych histerią. Wierzono wówczas, że histeria występnie tylko u kobiet, co oka, |jg się nieprawdą (Meyer 2003).