Obraz"7

Tekst według edycji:

Juliusz Słowacki — Dzieła, t. II Poematy opracował Eugeniusz Sawrymowicz,

Wydawnictwo Zakładu Narodowego im. Ossolińskich, Wrocław 1949

Okładkę i strony tytułowe projektował Marcin Bruchnalski

Pomysł serii

Krzysztof Lisowski, Małgorzata Nycz

Redaktor prowadzący Anita Kasperek

Redaktor techniczny

Bożena Korbut

Książkę wydano przy pomocy finansowej Ministerstwa Kultury i Sztuki

Printed in Poland

Wydawnictwo Literackie, Kraków 1999 31-147 Kraków, ul. Długa 1 Wydanie II zmienione Skład „Edycja”, Kraków, pi. Matejki 8 Druk i oprawa: Drukarnia GS Kraków, ul. Zablocie 43

ISBN 83-08-02984-1

Czesław Miłosz Starajmy się zrozumieć

W moim wieku szkolnym z czytanych wtedy utworów Słowackiego najbardziej przemówiła do mnie Godzina myśli. Nie tylko dlatego, że akcja jest umieszczona w Wilnie i okolicach, że więc pod słowa mogłem podkładać rzeczywiście widziane szczegóły. Teraz, po latach, uważam Godzinę myśli za jeden z najlepszych poematów Słowackiego, co więcej, potrafię ten mój sąd uzasadnić, podczas gdy wtedy urzekała mnie sama jego ciemna tonacja, natomiast treść tylko częściowo rozumiałem.

Ten poemat zasługuje na to, żeby starać się wyśledzić, co się w nim dzieje. Nie bardzo ząjmowali się takim zadaniem historycy literatury, którym wystarczało zaliczyć go do typowych objawów romantycznej melancholii, czyli niejako odjąć mu jego szczególność i zastąpić ją odwołaniem się do okresu, prądu, kierunku i tak dalej. Tymczasem Godzina myśli opowiada bardzo dokładnie, co przydarzyło się dwóm młodym ludziom chodzącym do szkoły w mieście Wilnie w latach mniej więcej 1820-1827. W pewnym sensie jest to jakby powieść psychologiczna, nadrabiąjąca słabość gatunku powieści w polskiej literaturze, choć pisana wierszem, wierszem dobrze uporządkowanym i klarownym, rodem z końca osiemnastego wieku.