52454 skanowanie0003

© Copyright by Wydawnictwo Literackie, Kraków 1996

© Copyright by Wydawnictwo Literackie, Kraków 1996

i Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego

Na frontispisie fotografia poetki z:

Pisanka. Książka zbiorowa pod red. Józefa Jankowskiego, Warszawa 1900, s. 50.

Obwoluta (z wykorzystaniem grafiki Jana Bukowskiego) i tłoczenie wg projektu Janusza Bruchnalskiego Piotr Kołodziej

Wykorzystano rysunki Franciszka Siedleckiego z „Chimery” 1904, t. 7, z. 19, z. 20/21;

1905, t. 9, z. 27; 1907, t. 10, z. 28/30.

Wydanie publikacji dofinansowane przez Komitet Badań Naukowych

Redaktor

Lucyna Kozikowska-Kowalik

Redaktor techniczny Bożena Korbut

ISBN 83-08-02659-1

teffe -m

„DAŁEŚ MI DZIWNĄ DUSZĘ I DZIWNE CIAŁO...”

1. „Grozą obłędu targane Ja”

/ Życiowe perypetie Marii Komornickiej składają się na jedną z najciekawszych, ale i najtragiczniejszych młodopolskich biografii. To właśnie życiorys poetki przyciąga! dotychczas głównie uwagę piszących o niej: badaczy, eseistów, nawet dramaturgów¹. O twórczości literackiej pisano mniej i co gorsza nie pokuszono się o edycję tej bogatej przecież, różnorodnej spuścizny.

Biograf Komornickiej może zobaczyć koleje jej życia — do pewnego czasu — jako ciąg wydarzeń pomyślnych. Marynia była przecież kimś w rodzaju cudownego dziecka) Urodzona 25 lipca 1875 r. w ziemiańskiej rodzinie w Gra-bowie nad Pilicą otrzymała — głównie dzięki ojcu — staranne wykształcenie domowe naprzód w Grabowie, a od roku 1889 w Warszawie, gdzie uczył ją m.in. Piotr Chmielowski. Bardzo wcześnie weszła do warszawskiego środowiska literackiego poprzez krewnych (Bolesław Lutomski i Waleria Marrene-Morzkowska). Szybko doceniono jej zdolności pisarskie: pierwsze opowiadanie wydrukowała młoda autorka w „Gazecie Warszawskiej” w 1892 r. mając lat 16, w dwa lata później opublikowała — dobrze przyjęty — tomik opowiadań pt. Szkice (1894). Zaprzyjaźniła się w Wacławem Nałkowskim i Cezarym Jellentą, razem wydali książkę zbiorową Forpoczty (1895). W otoczeniu młodej pisarki bywały interesujące osoby, np. Feliks Jasieński i Edward Abramowski. Od września 1894 r. do lutego 1895 r. przebywała Maria na studiach w Cambridge (kolegium Newnham). 23 czerwca 1898 r. wyszła za mąż za poetę Jana Lemańskiego.

5