Obraz(289

Na pożywkach /. pojedynczych komórek (gamet) tworzy się kalus wy różnicujący merystemy. A później cnie rośliny 0 gametycznej liczbie chromosomów.

Selekcję siewek haptoidulnych zarówno z in vivo, jak i in vitro przeprowadza się na podstawie rozmiarów wzrostu, kształtu i wielkości blaszek liściowych lub wykorzystuje się geny markerowe zapylacza. Siewki pozbawione cech markerowych (wskaźnikowych) są najprawdopodobniej haploidami. Ostateczną odpowiedzią jest liczenie chromosomów w stożkach wzrostu korzeni zarodkowych siewek. Otrzymywanie linii homozygotycznych z haploidalnych roślin po podwojeniu liczby chromosomów jest szybkie, już w ciągu 2 lat uzyskuje się linie w pełni homozygotyczne w przeciwieństwie do linii wsobnych.

II. Ocena wartości kombinacyjnej linii

Wytworzone i wybrane linie wsobne, żywotne i w zadowalającej plenności podlegają dalszej ocenie pod względem wartości kombinacyjnej warunkującej uzyskanie odpowiednio dużego efektu heterozji — maksymalnego plonu. Wartość kombinacyjna to genetycznie uwarunkowana zdolność linii do dawania określonego efektu heterozji wyrażającego się zwiększeniem plenności po skrzyżowaniu. Wartość kombinacyjną linii określa się przez tworzenie mieszańców Fj i badanie ich plenności w doświadczeniach porównawczych.

Wartość kombinacyjną oceniamy w dwojaki sposób: pod względem ogólnej wartości kombinacyjnej i swoistej wartości kombinacyjnej.

Ogólna wartość kombinacyjna oceniana jest za pomocą testera w teście topeross i jest to ocena linii. Test topeross polega na krzyżowaniu wszystkich ocenianych linii z jednym zapylaczem - testerem, w celu określenia wartości kombinacyjnej pojedynczej linii (rys. 15).

Tester - forma (ród, odmiana, mieszaniec), która zawsze jednakowo wpływa na wartość potomstwa, na ogół o malej zdolności kombinacyjnej w celu łatwiejszego wykrycia różnic między badanymi liniami. Ponieważ tester, jako zapylacz, jest ten sam dla wszystkich testowanych linii wsobnych, to ewentualne różnice w wysokości plonu mieszańców F| wykazują różnice w ogólnej wartości kombinacyjnej linii wsobnej. Oceniane linie wsobne muszą być kastrowane. Zebrane nasiona z poszczególnych linii wysiewa się w doświadczeniu porównawczym w celu wykrycia różnic między badanymi mieszańcami. Linie mające największe zdolności zwiększania plonu po skrzyżowaniu z testerem odznaczają się dużą ogólną wartością kombinacyjną.

— 41 —