Obraz (139)

lach ciernych (rys. 1.3a). Podczas rozruchu istnieje bardzo duże tarcie. Na początku jest to tarcie mieszane z dużym udziałem tarcia suchego. Przy zwiększającej się prędkości względnej wartość współczynnika tarcia szybko maleje dzięki coraz większemu udziałowi tarcia płynnego. Zaraz po przekroczeniu minimum zachodzi tarcie płynne. Współrzędna punktu stanowiącego początek tarcia płynnego określana jest jako krytyczna. Zarówno przebieg krzywych [i = f(v) lub p = f(n), jak i położenie ich minimów załeżą od nacisku obliczeniowego p_oh[. Im większy jest nacisk, tym większa jest prędkość krytyczna, przy której zacznie się tarcie płynne. Wartość minimalna współczynnika tarcia p nie zależy natomiast ani od prędkości poślizgu, ani od nacisków (rys. 1.3c).

Rys. 1.3. Wartość współczynnika tarcia p w funkcji: a) i c) prędkości poślizgu, b) i d) liczby Her-seya (krzywa Stribecka); n ^— lepkość dynamiczna oleju, n" — prędkość obrotowa [obr/s], p_M — obliczeniowe naciski jednostkowe, wartość nacisków: p_Y = 0,2 MPa (wykres ♦), p₂ = 0,5 MPa

(wykres •)

Krzywe Stribecka są nieprzejrzyste, jeśli wziąć pod uwagę, że oprócz prędkości i nacisków może zmieniać się jeszcze lepkość środka smarnego. Hersey wprowadził więc uogólnienie w postaci bezwymiarowego parametru k, zwanego liczbą Herseya:

k =

r\n” Pobi

gdzie n" — prędkość obrotowa czopa [obr/s] i przekształcił wykres w zależność p = /(k) (rys. 1.3b). Minimum funkcji występuje przy wartości para-

12