Obraz (151)

-    nałożony w miejscu smarowanym powinien dobrze pokrywać elementy łożyska i nie rozpływać się,

-    powinien mieć dobre własności smarne — smamością nazywa się zdolność oleju do zmniejszania współczynnika tarcia między współpracującymi przy małych prędkościach powierzchniami, przez utworzenie trwałej bardzo cienkiej warstewki oleju i wywołanie tarcia granicznego [1],

-    nie powinien starzeć się, szczególnie gęstnieć i ulegać zmianom chemicznym z biegiem czasu,

-    zachowywać możliwie stałą lepkość i smarność zarówno w niskich, jak i w wysokich temperaturach eksploatacji,

-    dobrze chronić elementy łożyska przed korozją.

Własności oleju określane są na podstawie następujących parametrów [3]: ł. Lepkość dynamiczna (bezwzględna) r|_f — jest to współczynnik tarcia wewnętrznego płynu powstającego przy przesuwaniu względem siebie równoległych warstw cieczy w temperaturze t. Jednostką lepkości dynamicznej jest paskalosekunda [Pa‘s],

N

1 Pa-_S = 1 — *s m²

2.    Lepkość kinematyczna v_f — jest to stosunek lepkości dynamicznej ri_f do

gęstości cieczy p [kg/m³] w temperaturze t. Jednostką lepkości kinematycznej jest metr kwadratowy na sekundę [m²/s]

i H? ₌ io⁶ Tnm2 s    s

Lepkość jest często podawana w jednostkach umownych, jak; stopnie En-glera [°E], stopnie Barbiera [°Bj lub sekundy Saybolta ["S] i sekundy Red-wooda ["R].

Wielkości te przedstawiają stosunek czasu przepływu cieczy przez pomiarowy odcinek odpowiedniego przyrządu (wiskozymetru) w temperaturze t do czasu przepływu cieczy, wzorcowej w warunkach standardowych, ustalonych odpowiednią normą.

3.    Temperatura krzepnięcia oleju.

4.    Odporność na odparowywanie, starzenie i rozpływanie.

5.    Smarność.

6.    Wskaźnik lepkości — jest to wielkość charakteryzująca zmiany lepkości w funkcji temperatury oleju badanego w odniesieniu do zmian lepkości oleju wzorcowego.

1.2.3. Tarcie w poprzecznym łożysku ślizgowym [3]

Przebieg tarcia w łożyskach ślizgowych badał Stribeck (1903 r.). Zależność współczynnika tarcia od prędkości względnej czopa i panewki przy stałym obciążeniu ujmuje kompleksowo proces tarcia we wszystkich smarowanych węz-

11