Obraz (84

Andrzej Sapo ta, MałgorzataSkrzypińska-Gawn/siak

cherzii moczowym i przewodzie pokarmowym (Bus i in. 1978; Bus, Sun 1979; Sun, Bus 1980; McCarty i in. 1985; Khan i in. 1995a; Irons i in. 1980). Nie stwierdzano spadku stężenia znacznika w śledzionie w miarę upływu czasu (Irons i in. 1980). Stwierdzono ponadto, że powtarzane podawanie aniliny prowadzi do kumulacji kowalencyjnej związanej ^l4C-aniliny w erytrocytach i śledzionie Sun 1979; 1980).

Ze względu na zasadowy charakter zarówno anilina, jak i //-acetyloanilina podlegają krążeniu jelitowo-żołądkowemu (Irons i in. 1980).

Anilina przechodzi przez barierę krew/iożysko. We krwi stężenie aniliny (znakowanej izotopem ³H) podawanej ciężarnym samicom szczura było nieznacznie większe (około 10    15%) u płodów

niż u matek. Natomiast zarówno u płodów, jak i matek okres połowicznego zaniku był taki sam i wynosił 1,5 h (Maickel, Snodgrass 1973).

Metabolizm

Anilina jest metabolizowana głównie w wątrobie trzema szlakami metabolicznymi: /'/-acetylacji, C--hydroksylacji i N-hydroksylacji. Procesy hydrok-sylacji zachodzą przy udziale hydroksylazy aniliny związanej z cytochromem P-450, natomiast w 7/-acetylacji bierze udział A-acetylotransferaza. Schemat metabolizmu aniliny przedstawiono na rysunku 2.

Głównym szlakiem metabolicznym jest 7V-ace-tylacja, a następnie p-hydroksylacja do A-acetylo-p-aminofenolu (acetaminofen/paracetamol), który jest wydalany z moczem w postaci sprzężonej z kwasem siarkowym lub glukuronowym. Część aniliny ulega hydroksylacji do 2- i 4-aminofenolu, które są sprzęgane i wydalane z moczem. Szlak metaboliczny, w którym anilina ulega vV-hydro-ksylacji, prowadzi do powstania A-fenylohy-dryksyloaminy. Uważa się, że szlak A/-acetylacji jest drogą prowadzącą do detoksykacji aniliny, natomiast N-hydroksylacja prowadzi do powstawania skutków działania toksycznego związku, w tym methemoglobinemii (SCOEL 2010). Amino-fenole (orto- oraz para-) również mogą powodować tworzenie MetHb, lecz ich potencjał methe-moglobinotwórczy w porównaniu z fenylohydrok-syloaminą jest dużo mniejszy i wynosi 100: 4: 1, prawdopodobnie na skutek szybkiego wydalania aminofenoli w warunkach in vivo (Harńson, Jollow 1987).

MOCZ

Rys. 2. Schemat metabolizmu aniliny (wg Harńson, Jollow 1987): NAT - N-acetylotransferaza