out 0093

świata fizycznego, sprowadzonych do pewnego układu bez pośredni eh warunków fizjologicznych; ześrodkowuje v, sobie niejako chaos różnorodnych pobudzeń, / których każde ma swoje przedstawicielstwo w jednolitym charakterze psychicznego momentu, żadne jednak nic jest rozpoznane, zaklasyfikowane, wyodrębnione, żadne nie posiada swego indywidualnego wyrazu psychicznego, samodzielnego istnienia w treści czującego subiektu. Jest to świadomość, klóra nic zdaje sobie jeszcze sprawy / tego, co zawiera, i jakkolwiek mieści w sobie bogaty materiał poznania różnych jakości i stosunków przedmiotowych nie przestaje jednak być zjawiskiem psychologicznie prostym, świadomidcią czującą różnorodność, która j:j stanowi, lecz nie pojmującą jej jeszcze jako takiej. Sprowadzony bowiem do pojedynczej zmiany świadomości, do prostego pierwiastka jej przepływu, moment psychiczny nic może zawierać w sobie żadnego stosunku, żadnej różnorodności ujawnionej, zatem, musi być tylko chaotycznym momen-tem pierwotnego atżucia, uczucia zbliżających się narodzin myśli, który rozpoczyna wszelkie postrzeganie, lecz sam przez się ni< stanowi ani postrzeżenia przedmiotu, ani pojęcia. Postrzeżenia i pojęcia rozwijają się dopiero w dalszym przepływie .świadomości jako złożone zjawiska pewnej jego .systematyzacji. Zrozumienie tego, że to jest „trawa”, że stanowi pewien przedmiot zewnętrzny niezależny od naszego czucia, że jest zielona, miękka, itd. należy już do późniejszych procesów psychicznych.

2) Z tego momentu uczuciowego, który pojawieniem się swoim zwiastuje nastąpić mającą zmianę w środowisku istoty myślącej, rozwija się przebieg świadomości, tworzący elementy myśli — pojęcia rzeczy i własności.

Proces poznawania przedmiotu zaczyna się aktem nieświadomego porównania. Silny stan psychiczny {ABC), jaki

pow«tal pod działaniem wzrokowego wrażenia „zielonej trawy ’, pierwszy moment świadomości, wywołuje najpo-dobmejs/y do siebie stan słaby, ideę „odtworzoną” {ABC)¹. Akt wywołania (ABC) — (ABC)¹ jest aktem czysto fizjologicznym, odbywającymi się bez żadnego udziału subiektu myślącego, woli lub jakiegokolwiek czynnika psychicznego. Dawniejsze stany świadomości pozostawiają w ośrodkach pewien ślad potencjalny swego istnienia, usposobieni? do tych przeobrażeń substancji nerwowej, które stanowiły i eh fizyczne podściclisko. Wszelkie nowe przeobrażenie, które zawiera w sobie wspólne z owymi układami potencjalnymi pierwiastki dynamiczne, pobudza je przez to samo do urzeczywistnienia się w- kinetycznej formie, łm więcej jest tych wspólnych pierwiastków', tym silniejsze staje się pobudzenie do wyzwolenia modyfikacji utajonej, tym więcej szans posiada ona, ażeby rozwinąć się bezpośrednio po wstrząśnicniu pochodzącym z podniety. Przeobrażenie ośrodkowe, współrzędne ze stanem świadomości (ABC) i powstałe pod działaniem pew nych bodźców zewnętrznych, w mechaniczny sposób powoduje zjawienie się nmjpodobniejsztgo do siebie, psychicznym wyrazem którego jest odtworzony, idealny moment świadomości (ABC) K Pierwsze przeobrażenie jest pochodzenia obwodowego, drugie— czysto ośrodkowe: oba jednak, wobec momentów psychicznych, których są fizjologicznym wyrazem, odgrywają rolę podniet, jeżeli pod tym słowem rozumieć wszelkie przeobrażenie się fizyczne, mające swój odpowiednik w dziedzinie świadomości. Różnica, jaka między nimi istnieje, sprowadza się tylko do tego, że pierwsze odpowiada przedmiotowi w danym czasie istniejącemu poza organizmem czującym, drugie zaś odpowiada czemuś, co istniało dawniej jeko zewnętrzne pobudzenie.

Proces (ABC) — (ABC) * — jako „akt porównawczy” —

?•