P1150090

Leki i środki przeciwzapalne

Zmniejszenie miejscowego odczynu zapalnego można uzyskać, stosując leki zwężające naczynia krwionośne. Również zmniejszenie możliwości oddziaływania patogennych czynników na skórę zmniejsza odczyn zapalny. W tym celu są stosowane środki adsorbującc (talk, glinka, skrobia, likopodium), osłaniające (śluzy roślinne, tłuszcze roślinne i zwierzęce, parafina ciekła, wazelina), ściągające (garbniki zawarte w korze dębowej, w żołędziach i dębiankach, w korzeniach pięciornika. w liściach szałwii, azuleny zawarte m.in. w kwiatach rumianku, sole glinu, sole bizmutu, sole srebra, chlorek żelazowy, tlenek cynku) oraz leki uszczelniające naczynia krwionośne (sole wapnia). Jednak najsilniejsze działanie przeciwzapalne wywierają kortykosteroidy. które są obecnie najpowszechniej stosowane. Bardzo dobre działanie przeciwzapalne i przcciwbaktcryjne uzyskuje się po jednoczesnym zastosowaniu kortykosteroidów z antybiotykami zarówno w postaci maści, jak i aerozoli.

Leki „redukujące”

Leki ..redukujące" należą do najstarszych leków dermatologicznych. Pochłaniają one z tkanek tlen i w ten sposób wpływają na czynności naskórka. W zależności od stężenia wywierają działanie keratoplastycznc. zluszczające naskórek lub kera-tolityczne. Niezależnie od (ego leki „redukujące" wywierają działanie przeciwzapalne, ściągające, przcciwgrzybiczc oraz słabe przcciwbaktcryjne. Ponieważ nic rozpuszczają się w wodzie, są stosowane zazwyczaj w postaci maści lub roztworów alkoholowych.

Wskazania do stosowania Icków „redukujących" obejmują różnego rodzaju wypryski skórne — łojotok. ropne choroby skóry, liszaje, łuszczycę i grzybicę. W dużych stężeniach leki „redukujące" wywierają działania żrące i są używane do niszczenia patologicznych narośli skórnych.

Środki przeciwbakteryjne

Niezależnie od chcmioterapcutyków i antybiotyków w dermatologii powszechnie są stosowane środki odkażające, które ze względu na dużą toksyczność mogą być stosowane wyłącznic zewnętrznie. Wśród środków odkażających zazwyczaj wyróżnia się środki stosowane na skórę nieuszkodzoną oraz środki używane <lo odkażania ran i błon śluzowych (p. rozdz. 62).

Środki używane do odkażania stsury meus/.nuuzunbj

Alkohol etylowy. W stężeniu 70% działa bakteriobójczo wskutek ścinania białka bakteryjnego.

Jod oraz jego związki. Są stosowane do odkażania skóry nieuszkodzonej, otarć naskórka, drobnych zadrapań oraz brzegów ran. Jod jest w wodzie nierozpuszczalny, natomiast dobrze rozpuszcza się w rozpuszczalnikach organicznych oraz w wodnym roztworze jodku potasu. Przeciwwskazaniem do stosowania preparatów zawierających jod jest uczulenie na ten pierwiastek. W lecznictw ie znajdują się następujące preparaty: Solulio łoili spirituoso - zawierający 3% jodu i I% jodku potasu oraz Sohitio łoili Lugoli (roztwór Lugola - zawierający 1% jodu i 21t jodku potasu).

Używane są również roztwory jodowanego poliwidonu. Poliwidun jest używany jako lek krwiozastępczy (p. rozdz. 39). Roztwory jodowanego poliwidonu są stosowane jako leki przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczc. obniżające napięcie powierzchniowe w postaci 1% roztworów. Możliwe jest ich stosowanie na skórę lub błony śluzowe.

Heksamidyna. W postaci 0,1% roztworów wodnych, alkoholowych lub maści jest używana jako środek antyseptyczny na skórę lub błony w dermatologii, chirurgii, ginekologii i stomatologii. Podobne zastosowanie znajduje heksetydyna. Działanie antyseptyczne szeroko stosowanego Icku - chlnrheksydyny omówiono w rozdz. 62.

Środki zwilżające (detergenty). Są obecnie bardzo szeroko stosowane do Odkażania skóry nieuszkodzonej, a także ze względu na małą toksyczność do płukania pęcherza moczowego oraz pochwy. Detergenty w wodnych roztworach pęcherza moczowego oraz pochwy. Detergenty w wodnych roztworach łączą się i. lipidami otoczek bakteryjnych, co prowadzi do wytworzenia nieprzepuszczalnej wai siwy. utrudniającej przemianę materii bakterii. Detergenty wywierają działanie przcciwbaktcryjne i przeciwgrzybicze. Preparatem handlowym detergentów jest Stcrinol. zawierający 10% roztwór bromku benzalkoniowego. Z roztworu tego sporządza się roztwory rozcieńczone, np. do odkażania rąk roztwór 1%. a błoń śluzowych 0,1-0,5%.

Silne działanie przcciwbaktcryjne wywierają związki rtęci. Jednak, ze względu na dużą toksyczność, obecnie nic są stosowane.

Środki używane do odkażania ran i błon śluzowych

Woda utleniona, czyli 3'.’< roztwór nadtlenku wodom illwlrowniiiiii /u-iwu/ii inni). Pod wpływem katalazy oddaje tlen in stołu iui\<<iuli. który działa silnie odkażająco, rozpulchnia wydzielinę i oczyszcza ranę. Wodę utlenioną stosuje się również do płukania jamy ustnej (jedna łyżka na szklankę wody) Stężone roztwory nadtlenku wodom (Perhydrol) są używane do przyżepnnitt.

Nadmanganian potasu (Koliimi liypdiiiitiiigoii.iiwii) W roztworach wodnych ods/.cz.cpin powoli tlen i działa odkażająco. Poza tym działa on ściągające.