P3190434

11

10

worowej i Innych funkcji. Przemiany technologii komunikacji powodu* Ją znaczne perturbacje w układzie przestrzennym miast* go prawa zwyczajowego. Osłabienie tradycji 1 rozluźnienia przepisów rawnych prowadzi do degradacji miast /przykłady: wiele miast eure-łjsklch w II pół, XIX w,/.

Ryc.' 5. Czynnik obyczaj owo-prawny odzwierciedlający przepisy prawne 1 zwyczaje mieszkańców znajduje swój wyraz nuln. w układzie przestrzennym całego miasta, lecz jego działanie Jest najłatwiejsze do rozszyfrowania w układzie działek i sposobie zabudowy /domy jednorodzinne szeregowe - ulubiona tradycyjna brytyjska forma mieszkalnictwa - w jednym z miast - satelitów Londynu/

Ryc, 4. Czynnik komunikacji: Gdańsk powstał Jako gród książęcy w miejscu skrzyżowania szlaków transportu morskiogo, rzecznego i lądowego. Czynnik komunikacji jest często przyczyną sprawczą powstania miasta, zaś koncepcja komunikacyjna decyduje zazwyczaj o całym układzie przestrzennym miasta

5, Czynnik obyczajowo-prawny /tyc. 5/. przestrzenny miasta i Jego wygląd są odzwierciedleniem życia społeczności miejskiej, które znajduje swój wyraz w sposobie wpisania miasta w otaczający krajobraz, w układzie ulic i placów, w sposobie formowania działek, domów mieszkalnych i gmachów użyteczności publicznej, wreszcie w sposobie użytkowania przestrzeni miasta. Tradycje l obyczaje mieszkańców wyrażają* się w formie przepisów prawnych /prawa miejskie, przepisy budowlane/ 1 w formie nleplsane-

I ■

6. Czynnik kompozycji urbanistycznej, estetyki /ryc, 6/> dotyczy świadomej twórczości obejmujący całość konstrukcji i formy miasta. Sprawia że twórca, syntetyzując wszystkie wspomniane poprzednio czynniki, tworzy organizm miejski prosty w konstrukcji I Jasny w formlo, kształtuje krajobraz miejski. Historia urbanistyki zna okresy, w których powstawały miasta stanowiące jako całość dzieła sztuki, kiedy Indziej hegemonia Innych czynników I depresja w dziedzinie kultury I cywilizacji prowadziły do zakłóceń ładu przestrzennego w miastach 1 wyraźnego^ obniżenia Ich walorów estetycznych.

Pierwsze cztery czynniki • mogą mleć charakter mlastotwórczy; oznacza to, że Ich działanie doprowadza do powstawania, rozwoju lub upadku miast, podczas gdy wszystkie czynniki wpływają na app-