P3190448

38

V RZYM

Już na p rżało mi* VIX V w. p.rue. mia sta itai akie, zwłaszcza etruski© były planowana w sposób regularny, chociaż miasta górski* w dawnej Etrurii, Jak Asyż, Perugia, Artsso esy Orvieto — nałoży do typowych przykładów układu n la regularna go* Dotychczas nie wyjaónio. no ostatecznie stopnia zależności Italskiej "szkoły** urbanistycznej od wzorców miast greckich, natomiast zupełnie oczywista Jest przyjęcie przez Rzymian doświadczeń Etrusków w sposobie planowania miast* Zarówno w miastach etruskich. Jak później rzymskich podstawę układu stanowiły dwie główne ulice przebiegające w kierunku północ — południe /cardo/ 1 wschód — zachód [decumanus/ I prostopadle do nich

boczne z usytuowanymi przy nich kwadratowymi lub prostokątny, ml blokami podzielonymi na działki* Na skrzyżowaniu głównych ulic umieszczano zazwyczaj główny plac miejski, forum*

Za legionami rzymskimi podbijającymi sąsiadujące z Latiuco regiony lubili, potem zaś rozległe kraje w Europie, Azji I Afryce szli rzymscy budowniczowie, zakładając miasta oparte na schemacie obozu rzymś-\ kiego, eaztrum romanura /ryc* 24 1 25/* Schemat i tan przechodził ewolucję przez podkreślenie rangi ulicy głównej, dawnego cardo, później via princlpalls, która czasem otrzymywała reprezentacyjną kolumnadę 1 dekorację w postaci łuku triumfalnego* Rzymskie mins=**» kolonialne sięgają na północnym zachodzie do granic Szkocji, występują także w obecnej Hiszpanii 1 Portugalii, Francji, w zachodnich 1 południowych Niemczech, w Austrii, na Węgrzech, w Rumunii i Bułgarii, a także w Afryce Północnej 1 Zachodniej Azji* Wiole

europejskich /Londyn, Paryż, Bonn, Wiedoń, Belgrad, Budapeszt, Sofia/ zawdzięcza swe założenie Rzymianom*

W

Dobrze zachowały się stosunkowo niedawno odsłonięte ruiny rzyms-klego miasta T ^ sj^ /T ha mu gad i, Algeria wschodnia/* T Im gad został założony około 100 r. n*e. przez cesarza Trajana Jako castrom XU Legionu na wybrzeżu północnoafryłcańakim* Układ miasta zawiera

r

Ryc*

24. Rzymski obóz wojskowy u iw* rue* 1-4 — bromy, 5 — proetorłum* 1—2 — cardo* 3—4 —

Ryc* 2 5. Golonią AggrlpŁnc /Kolonia/* rzymska warownia nad Renom* póintoj mineto kolonialne rsymakto /l w. n.o