phone2

^ AC
	/ i
	\ D
	\MR

0 - optymalna wielkość produkcji: Mft=MC OQBA -urerą ęafkowj(y . .    .

OQĆD- koszt całkowity;

ABCD-zysk

Q - optymalna wielkość produkcji: MR=MC UQBA - utarg całkowity = koszt całkowity zysk ekonomiczny — 0

b) widzimy na niej skrupulatnie naniesione wartości funkcji w kształcie litery U — koszt przeciętnej AC, przy poszczególnych punktach odpowiadają punktom na krzywej TC kosztów całkowitych, z której zostały wyprowadzone. Możemy teraz rozbić koszt przeciętny na jego 2 składniki — koszt przeciętny stały i koszt przeciętny zmienny, jak uprzednio koszty całkowite na koszt całkowity stały i zmienny.

AQi — dodatkowa jednostka konsumowanego dobra i ATU — przyrost użyteczności całkowitej

MU =

deltaQ deltap Go ^Po

deltach deltaP_y dx ' P

_ deltaQ deltap

G, ' P,

E ₌ deltąQ__x 100

d£lbLP_x 10()

p

1. Omówić cechy rynku konkurencyjnego:

-na rynku występuje wiele podmiotów nie powiązanych ze sobą kapitałowo i rywalizujących o klienta

-przedsiębiorca dąży do maxymalizacji realizacji swoich interesów na subiektywnie postrzeganym rynku. Aby to uczynić musi zaoferować produkt lepszy od konkurentów- doskonalenie produktów 2.0mówić cechy konkurencji doskonałej:

1.    Występowanie dużej liczby producentów i konsumentów-dzięki temu każdy podmiot ma bardzo mały udział w globalnym popycie lub globalnej podaży a tym samym pojedyncze decyzje nie mają wpływu na cenę rynkową.

2.    Jednorodność produktów-produkty szczególnych producentów są identyczne, w związku z tym nabywcom jest wszystko jedno, od kogo kupują produkt

3.    Występowanie doskonałej informacji rynkowej — zarówno kupujący jak i sprzedający posiadają pełną informację o samym produkcie jak i jego cenie (obecnej i w przeszłości)

4.    swoboda wejścia i wyjścia z branży — nie istnieją żadne bariery wejścia ani wyjścia z branży, dzięki temu przy większym zapotrzebowaniu za strony kupujących producenci będą mogli swobodnie rozpocząć dodatkową produkcję, zwiększając tym samym podaż, a przy zmniejszonym zapotrzebowaniu wycofać się nie ponosząc dodatkowych strat.

5.    Brak ryzyka i niepewności — producent zawsze może określić rozmiary produkcji maksymalizujące zysk, natomiast kupujący zawsze może określić wielkość swojego popytu.

6.    Producenci i kupujący nie mają wpływu na cenę — jest ona wielkością daną i akceptowaną przez podmioty gospodarcze. Cena kształtuje się na rynku jako wypadkowa oferty wszystkich producentów i zapotrzebowania konsumentów na dany produkt.

7.    Producent działający w warunkach doskonałej konkurencji dostosowuje wielkość produkcji w taki sposób, aby przy danej cenie rynkowej i danych kosztach produkcji osiągnąć maksymalny zysk.

8.    Produkt posiada bliskie substytuty — dzięki temu nabywcy mogą łatwo zastąpić produkt innym, gdyby jego podaż była niewystarczająca.

9.    Kupujący nie odnosi żadnej korzyści z wyboru sprzedającego.

3.    Monopol iako skrajinv przykład konkurencji niedoskonałej Konkurencja niedoskonała-sytuacia na rynkach, na których nie działa konkurencja doskonała, gdyż jeden sprzedawca (lub kupujący) jest na tyle duży, że może wywierać wpływ na cenę, rynkową. Współcześnie termin konkurencja niedoskonała odnosi się do każdego rodzaju tej „niedoskonałości" - czystego monopolu, oligopolu lub konkurencji monopolistycznej.

Skrajnym przypadkiem takiej konkurencji niedoskonałej jest monopol. Monopol występuje wtedy gdy jedna firma dostarcza całą produkcję dóbr i usług w naszym kraju lub na danym obszarze (poczta, gazociągi miejskie). Może przybierać formę związków producentów (kartel, koncern). Związki te dają przewagę ekonomiczną nad konkurentami, poprzez osiąganie wyższych zysków, dzięki korzystnemu kształtowaniu cen sprzedaży.

Założenia monopolu

•na rynku jest wielu kupujących i jeden sprzedający (monopol podaży) (bądź jeden kupujący i - wielu sprzedających, monopol popytu)

-produkty są jednorodne, lub zróżnicowane. Nie istnieją ich bliskie substytuty

•-istnieje doskonała informacja o rynku. Oznacza to, że monopolista podaży zna popyt na produkowane przez siebie dobro, zaś monopolista popytu zna podaż dobra, na które jest zapotrzebowanie.

•występują bariery wejścia do działalności opanowanej przez monopol, •cenodawczość - monopolista ustala cenę Przyczyny powstawania monopolu •monopolista posiada patenty i prawa autorskie na produkt,

•monopolista jest jedynym i wyłącznym właścicielem strategicznego zasobu, nie mającego bliskich substytutów,

•założenia czystego (pełnego) monopolu,

•monopolista ma wyłączność sprzedaży danego towaru na danym obszarze •monopolista posiada odpowiednio duży kapitał

•bariery administracyjno-prawne - polityka protekcyjna państwa chroniąca krajowego producenta przed napływem na rynek produktów zagranicznych

4.    Przedstawić równowagę monopolu

Monopolista jest jedynym dostawą określonego produktu na danym rynku. Równowaga monopolisty jest więc zarazem równowagą gałęzi przezeń reprezentowanej. Jak każde przedsiębiorstwo maksymalizujące zysk, monopolista wybiera taką wielkość produkcji, przy której utarg krańcowy zrównuje się z kosztem krańcowym.

Monopolista sam ustala cenę, ale musi się liczyć z tym, że po wyższej cenie sprzeda mniejszą ilość.

Miarą siły monopolu jest nadwyżka ceny nad kosztem krańcowym. Przedsiębiorstwo na rynku konkurencji doskonałej sprzedaje swój produkt po cenie równej kosztowi krańcowemu (P=MR=MC). Monopolista ustala taką cenę, która przewyższa koszt krańcowy. P>MC=MR. Regułą w funkcjonowaniu monopolu jest osiąganie zysku ekonomicznego — tzw. zysku monopolowego - w krótkim, jak i w długim okresie. W krótkim okresie jednak monopolista może tolerować także zerowy zysk ekonomiczny, a nawet przejściową stratę która wyrówna z nawiązką zyskami osiąganymi w długim okresie. Poniższe rysunki przedstawiają równowagę monopolu w 3 różnych sytuacjach. Sytuację z rysunku a można uznać za równowagę długookresową.

Rysunek. Równowag;

Tabela. Kryterium decyzji monopolisty maksymalizującego zysk.

			Warunki przeciętne
			Krótki okres		Długi okres
mr>mc	MR=MC	MR>MC	P>=SAVC	P<SAI/C	P>=LAC	P<SAVC
Zwiększyć	Wielkość	Zmniejszyć	Produkować	Zamknąć	Pozostać	Opuścić
produkcję	optymalna	produkcję			w gałęzi	daną gałąź

5. Przedstawić krzywą jednakowego produktu i jednakowego kosztu

Krzywa S jest linią poziomą, która odpowiada stałemu poziomowi kosztów

jednostkowych. Wzrost popytu powoduje przesunięcie punktu przecięcia na prawo, do nowego punktu E, pociągając za sobą wzrost ilości kupowanego dobra, przy cenie pozostającej na tym samym co poprzednio poziomie. ó.Omówić koszt utraconych korzyści:

Koszt utraconych korzyści (koszt alternatywny) to utrata wartości, jaką można było uzyskać w wyniku zastosowania zasobów do produkcji innych dóbr czy usług. Każdemu wyborowi ekonomicznemu towarzyszą 2 czynniki — koszty i korzyści. Wzrost korzyści z podjętej decyzji wiąże się z koniecznością poniesienie kosztu alternatywnego. Koszt alternatywny to ilość innego dobra, z której trzeba zrezygnować, aby możliwe stało się wytworzenie dodatkowej jednostki tego pierwszego. Inaczej mówiąc koszt alternatywny jest to wartość najlepszej z możliwych korzyści utraconej w wyniku dokonywanego wyboru. Zatem koszt utraconych korzyści jest zawsze ponoszony przez osobę podejmującą decyzję, jest określany od chwili dokonywania wyboru, ma charakter subiektywny.

Przykład:Kosztem alternatywnym edukacji jest to, czego nie zrobisz wtedy, kiedy się uczysz.

7.    Omówić rodzaje kosztów':

krótkookresowe — technologia wytwarzania nie zmienia się. Dzielimy je na: stałe — nie zależą od wielkości produkcji, np.: zakup budynków, pensja administracji., zmienne — ich wielkości zależą od wielkości produkcji, rosną wraz z wzrostem produkcji np.: koszty surowców, energii, wody itp., długookresowe — technologia wytwarzania nie zmienia się, można dowolnie zmieniać podaż.

Można wyróżnić tylko koszty zmienne, bo zmieniająca się podaż i technologia powoduje, że koszty stałe należy traktować jako zmienne. Koszty całkowite = koszty stałe + koszty zmienne. Koszty przeciętne (jednostkowe) — koszty wytwarzania jednej jednostki produktu. Są to koszty całkowite podzielone przez wilkość produkcji KP=KC/Q. Koszty krańcowe (marginalne) — koszt wytwarzania jednej dodatkowej jednostki produktu

8.    Ekonomiczna analiza kosztów ( model) analiza kosztów obejmuje różne rodzaje kosztów:

-koszty całkowite TC = koszty stałe (FC) + koszty zmienne (VC),

-koszty stałe FC — to koszty, które dane przedsiębiorstwo musi ponieść nawet wtedy, kiedy w ogóle nie pracuje,

-koszty zmienne VC — ta część kosztów całkowitych, która różnie wraz z produkcją (i rzeczywiście wzrost kosztów całkowitych TC w przedziale od jednego poziomu produkcji do następnego wynosi tyle samo, ile wzrost kosztów zmiennych VC)

-kosztem krańcowym — przy dowolnym poziomie produkcji q jest dodatkowy koszt wytworzenia jednej dodatkowej jednostki więcej (albo mniej). Obliczamy go odejmując od siebie łączne koszty w wyrażeniu pieniężnym związane z wytworzeniem sąsiadujących ze sobą ilości produkcji.

a) Kosz! całkowity    ^K“^szt kroncowy

koszt przeciętny = koszt całkowity / ilość produkcji = TC /q = AC kiedy wytwarza się jedną jednostkę, koszt przeciętny musi być dokładnie taki sam, jak koszt całkowity ( np. 85 doi / 1 = 85 doi). Ale dla q = 2 , AC = TC 12 = 110 doi / 2 = 55 doi. Koszt przeciętny początkowo spada coraz niżej i niżej. Ale w którymś momencie AC osiąga swoje min i od tej chwili rośnie a) widzimy jak koszt całkowity zmienia się wraz z kosztem zmiennym, koszt stały natomiast pozostaje stały.

Z krzywej kosztów całkowitych wynikają wszystkie pozostałe krzywe.

Z podzielenia każdej z tych dwóch ostatnich wielkości przez q otrzymujemy przeciętny koszt stały, AFC = FC / q wraz przeciętny koszt zmienny AVC = VC / q

9. Przedstawić zależność użyteczności całkowietej i krańcowej (model)

Użyteczność całkowita (TU) jest sumą zadowolenia, jaką osiąga konsument w wyniku konsumowania określonej ilości dóbr

TU⁼tr, ^Q‘

Qi - ilość konsumowanego dobra i n — ilość dóbr wpływających na zadowolenie konsumenta

—    Użyteczność całkowita zwiększa się wraz

—    z konsumpcją, ale rośnie w coraz mniejszym tempie. Oznacza to, że użyteczność krańcowa będzie malejąca.

Użyteczność krańcowa (marginalna) (MU)

—    jest to zadowolenie konsumenta z konsumpcji kolejnej jednostki danego dobra (Użyteczność krańcowa to przyrost użyteczności całkowitej wywołany przez każdą ostatnią, dodatkową jednostkę dobra)

deltdTU

deltaQi

10. Dobra substytucyjne i komplementarne, a popyt i zachowanie konsumenta. Dobra substytucyjne to towary i usługi spełniające podobne bądź zupełnie pokrywające się funkcje. Mają podobne zastosowanie i podobne właściwości np. masło i margaryna, kredyt i pożyczenie pieniędzy od znajomego. W związku z tym, że dają podobne korzyści, wzajemnie się zastępują. Gdy rośnie popyt na dobro A, maleje popyt na dobro B. Dobra komplementarne to dobra, czyli towary lub usługi wzajemnie się uzupełniające, jedno dobro potrzebuje drugiego do prawidłowego działania, np. komputer i monitor, samochód i benzyna. Jeżeli rośnie popyt na dobro A to popyt na dobro B także wzrasta.

Dla dóbr substytucyjnych zmiany ceny i popytu odchylają się w tym samym kierunku w związku z tym współczynnik elastyczności mieszanej popytu jest liczbą dodatnią i na odwrót. - gdy cena masła maleje, to zmniejsza się popyt na margarynę. Natomiast w odniesieniu do dóbr komplementarnych zmiany ceny i popytu następują w przeciwnych kierunkach, dlatego też współczynnik elastyczności mieszanej jest liczbą ujemną. Jeśli np. cena samochodów maleje, to popyt na benzynę wzrasta. Dla dóbr niezależnych współczynnik elastyczności mieszanej popytu jest równe zeru. Popyt na artykuły żywnościowe i na buty jest nieelastyczny względem ceny.

11. Omówić rodzaje elastyczności popytu i podaży

Rodzaje elastyczności popytu:

-elastyczność cenowa popytu — stosunek względnej zmiany ilości pożądanego dobra, do względnej zmiany jego ceny, wyrażony współczynnikiem cenowej elastyczności popytu

^Ed(_P) --elastyczność mieszana popytu — reakcja popytu na procentową zmianę popytu na dobro (usługę) x, a procentową zmianę ceny dobra (usługi) y.

y

-elastyczność dochodowa popytu — reakcja popytu na zmianę dochodu. Jest to stosunek względnej zmiany rozmiarów popytu na określone dobro (dobra) do względnej zmiany dochodu.

-elastyczność łukowa popytu — przeciętna elastyczność w pewnym przedziale, przy założeniu, że w danym przedziale efekt oddziaływania pozostałych zmiennych jest stały.

_E=^chz3sL.ʱZ_ Po

<h + <?o Pi + Po

- elastyczność punktowa popytu — odsetek zmian w popycie wynikający ze zmiany o 1% jednego z czynników, przy założeniu, że inne czynniki determinujące popyt są stałe.

Rodzaje elastyczności podaży

-elastyczność cenowa podaży to stosunek procentowej zmiany wielkości podaży do procentowej zmiany ceny

-elastyczność punktowa podaży — odsetek zmian w podaży wynikający ze zmiany o 1 % jednego z czynników, przy czym inne czynniki są stałe. -Elastyczność mieszana podaży — iloraz procentowych zmian wielkości podaży dobra x do względnej zmiany ceny dobra Y

-elastyczność dochodowa podaży — stosunek zmiany procentowej wielkości podaży do procentowych zmian dochodów

-elastyczność łukowa podaży — elastyczność w danym przedziale, przy czym reszta zmiennych pozostaje bez zmian

12. Co obejmuje ekonomia ryzyka i niepewności

Ryzyko i niepewność:

-daną osobę charakteryzuje niechęć (awersja) do ryzyka, kiedy przykrość spowodowana utratą danej kwoty dochodu jest dla niej większa niż przyjemność płynąca z uzyskania tej samej kwoty dochodu, inaczej mówiąc awersja do ryzyka jest u ludzi, u których użyteczność z tego co mają jest większa od użyteczności z tego co mogliby mieć po podjęciu określonego ryzyka.

-na ogól ludzie wykazują niechęć do ryzyka, woląc rzeczy pewne od niepewnego poziomu konsumpcji- tzn. wolą wyniki obarczone mniejszą niepewnością i mające takie same przeciętne wartości; z tego powodu działania służące zmniejszeniu niepewności konsumpcji prowadzą do podniesienia dobrobytu ekonomicznego;

Zycie gospodarcze obfituje w ryzyko i niepewność. Niemal wszystkie przedsiębiorstwa stwierdzają, ze ceny produktów zmieniają się z miesiąca na miesiąc, także ceny czynników produkcji (ceny pracy, ziemi, maszyn, paliwa), często odznaczają się dużą zmiennością. Nie można również przewidzieć zachowania konsumentów.

Jednym z podstawowych narzędzi zabezpieczających przed stratami jest spekulacja polegająca na osiąganiu zysków przez wykorzystywanie wahań cen. Przeważnie jest tak, że spekulant kupuje towar z myślą o jego odsprzedaniu z zyskiem w późniejszym terminie, kiedy jego cena wzrośnie. Stosuje się ją dla takich towarów jak zboże, ropa naftowa, waluty zagraniczne, Spekulantów interesuje tylko zysk, czyli kupić tanio, sprzedać drogo. Idealna spekulacja zmniejsza wahania konsumpcji. W świecie, w którym ludzie mają malejące funkcje użyteczności krańcowej, może się ona przyczynić do zwiększenie użyteczności całkowitej.

Działalnością spekulacyjną jest też Arbitraż rynkowy, który prowadzi do zmniejszenia lub likwidacji przestrzennego zróżnicowania cen przez kupowanie i sprzedawanie tego samego towaru, polega on na zakupie dobra lub składnika majątku na jednym rynku w celu natychmiastowej odsprzedaży na innym rynku, ( zarobek na różnicy cen)

Innym narzędziem do rozkładania ryzyka jest zabezpieczenie przed stratami (hedging). Umożliwia on ludziom uniknięcia ryzyka; sprowadza się to do zmniejszenia ryzyka związanego z posiadaniem jakiegoś towaru przez dokonanie równoczesnej zabezpieczającej sprzedaży tego towaru,

Ekonomia ryzyka i niepewności obejmuje też metody jej przeciwdziałania. Ubezpieczenie, choć wydaje się formą zakładu czy gry hazardowej, tak naprawdę przynosi dokładnie odwrotne skutki; wszędzie tam, gdzie przyroda naraża nas na ryzyko, ubezpieczenie pomaga je zmniejszyć i rozłożyć. Ryzyko moralne i negatywna selekcja:

■    Warunki funkcjonowania efektywnych rynków ubezpieczeń:

1.    Liczba zdarzeń musi być dostatecznie duża;

2.    Zdarzenia muszą być względnie niezależne;

3.    Ubezpieczenie musi być w stosunkowo niewielkim stopniu obciążone ryzykiem moralnym; -Kiedy spełnione są te idealne warunki? -kiedy jest wiele rodzajów ryzyka i wszystkie są mniej więcej niezależne, a ich prawdopodobieństwo można ocenić bez narażania się, że ocena będzie zniekształcona przez indywidualne korzyści - możliwe jest efektywne funkcjonowanie prywatnych rynków ubezpieczeń. -Negatywna selekcja pojawia się wtedy, kiedy najbardziej prawdopodobnymi nabywcami są ludzie z grup obciążonych największym ryzykiem.

■    Ubezpieczenie społeczne:

Ubezpieczenie społeczne- obowiązkowe ubezpieczenie zapewniane przez państwo; - pojawia się wtedy, kiesy symptomy zawodności rynku są aż tak poważne, że prywatny rynek nie może zapewnić odpowiedniego ubezpieczenia