Optymalna wielkość produkcji przedsiębiorstwa działającego na rynku o konkurencji
doskonałej, w krótkim okresie czasu
Przypomnijmy założenia doskonałej konkurencji.
0* Ilość nabywców i oferentów jest tak duża, a udział każdego z nich w rynku jest tak mały, że np. zmiana wielkości produkcji pojedynczego oferenta nie ma wpływu na sytuację ekonomiczną pozostałych producentów działających na danym rynku.
1* Rynek jest homogeniczny, czyli m.in. nabywcy nie maja preferencji w stosunku do oferentów i tak samo oferenci nie różnicują nabywców.
2* Ceny każdej transakcji są znane wszystkim uczestnikom gry rynkowej (jest doskonała informacja cenowa).
Tego typu warunki spowodują, że oferenci i nabywcy nie beda w stanie pojedynczo wpływać na cenę rynkowa i dlatego traktują ją jako daną (parametr) do którego dostosowują wielkość produkcji bądź zakupów.
1. Przychód przedsiębiorstwa działającego w warunkach konkurencji doskonałej.
Przychód podmiotu gospodarczego ze sprzedaży danego produktu jest iloczynem wielkości sprzedaży i uzyskanej ceny. Będziemy go wyliczać według wzoru:
gdzie: E - przychód, p - cena rynkowa, y - wielkość sprzedaży (produkcji).
Odczytanie sensu ekonomicznego tego pojęcia z powyższego wzoru jest na tyle proste, że przejdźmy od razu do prezentacji przebieg u funkcji przychodu.
Jeżeli stwierdziliśmy, że na rynku o konkurencji doskonałej cena po której sprzedaje swój wyrób dany producent nie zależy od wielkości jego produkcji, to tym samym przyjęliśmy, iż cena p występująca w definicji przychodu jest stałą (parametrem)1. Jedyną zmienną we wzorze E = py jest wielkość produkcji. Wtedy obrazem funkcji przychodu jest prosta wychodząca z początku układu współrzędnych, co prezentuje rys, 1.
Przedstawiono na nim dwie funkcje przychodu dla różnych cen. Jeżeli przekształcimy wzór definicyjny E w następujący sposób:
to na jego podstawie możemy stwierdzić, że skoro dla tej samej wielkości produkcji Ei jest zawsze większe niż E2, to cena p 1 musi być wyższa niż p2. Dodatkowo można zauważyć, że wysokość ceny musi być równa tangensowi kąta nachylenia prostej przychodu. Oznacza to, że im bardziej stroma jest ta prosta tym po wyższej cenie był sprzedawany dany produkt.
W analizie wykorzystywać będziemy również pojęcie przychodu krańcowego, oznaczone symbolem E’, które zdefiniujemy w podobny sposób jak koszty krańcowe.
Przychód krańcowy pokazuje o ile zmieni się przychód całkowity, gdy wielkość sprzedaży zmieni się o jednostkę.
Tym samym możemy powiedzieć, że przychód krańcowy pokazuje cenę po której sprzedano ostatnia jednostkę danego towaru. Gdy cena jest stała i wszystkie poprzednie jednostki sprzedano po takiej samej cenie, to możemy stwierdzić, że przychód krańcowy jest równy cenie. Trzeba jednak pamiętać, że to ostanie zdanie jest prawdziwe, tylko wtedy, gdy cena sprzedaży jest cały czas stała. Gdy ulega ona zmianom, to trzeba dodawać, że chodzi nam o cenę za którą została sprzedana ostatnia jednostka towaru.
Podobnie jak w przypadku kosztów krańcowych możemy stwierdzić, że w przypadku rozpatrywania nieskończenie małych zmian wielkości produkcji przychód krańcowy jest pochodną funkcji przychodu całkowitego liczonego po wielkości produkcji.
Nłe oznacza to, że musi być ona stała w czasie ale, zenie zależy od zmian wielkości produkcji pojedynczego producenta.