30 (510)

Rozdział I

Przedsiębiorstwa działające na rynku pragną znać prawidłowości rządzące zachowaniem konsumentów. Modele te ułatwiają przewidzenie zachowań konsumentów oraz umożliwiają zmniejszenie ryzyka podjęcia przez przedsiębiorstwo błędnej decyzji.

Istnieje wiele rodzajów modeli zachowań. Przytaczając klasyfikację L. Rudnickiego, można rozróżnić:⁵⁶

>    strukturalne: całościowe i cząstkowe,

>    ilościowe i jakościowe,

>    opisowe, prognostyczne i normatywne,

>    hipotetyczne i empiryczne,

>    statyczne i dynamiczne,

>    jedno i wieloczynnikowe,

>    deterministyczne i stochastyczne,

>    słowne, schematyczne i matematyczne.

Do całościowego zobrazowania zachowania konsumentów są wykorzystywane modele strukturalne (całościowe i cząstkowe), stochastyczne i symulacyjne.

Modele strukturalne to modele, które odzwierciedlają całkowity proces decyzyjny zmierzający do zakupu produktu. Ujmują one najważniejsze cechy (zmienne) i ich wzajemne relacje, wyjaśniające, jak dochodzi do określonego zachowania konsumenta.

Modele stochastyczne to modele, w których zachowanie konsumentów jest przewidywane za pomocą rachunku prawdopodobieństwa. Zachowanie konsumentów jest w nich rozpatrywane jako nieprzerwany proces decyzyjny, w którym daje się wyróżnić określone stany w kolejnych jednostkach czasu.

Modele symulacyjne to modele, za których pomocą zachowania konsumentów mogą być symulowane w zmieniających się warunkach przy założeniu określonego (liczbowo) punktu wyjścia.

W badaniach zachowania konsumentów najczęściej używa się modeli strukturalnych, zarówno całościowych, jak i cząstkowych. Przykładem są modele: Niccosii, Howarda - Shetha, Rosaniego, Bettmana, EBK.

⁵⁶ Ibidem, s.217

30