¥ 9
2 Podaj nazwiska trzech kolegów/ koleżanek z klasy, z którymi najbardziej r.:c chcial(a)byś mieszkać w pokoju podczas pobytu na wycieczce. Wypluj* w tulpowiednicj kolejności rozpoczynając od kolcgi/kolcżanki z ktńrfątyrr, najmniej chętnie nie chciał(a)byś mieszkać w pokoju podczas wycieczki:
a) .................................................
b) .................................................
c) .................................................
Technika J.I.. Moreno jest najczęściej przez nauczycieli stosowanym sposobem poznawania stosunków między uczniami w klasic/grupie czy zajmowanej przez nich pozycji socjomctryczncj w grupie.
b) Technika „Zgadnij kto"
Często wykorzystywaną w badaniach socjomclrycznych jest technika „Zjaj. tlij kto”. Stosujemy ją głównie do poznania tych uczniów, którzy pełnią w szkole czy w klasie określone role społeczne lub tych. którzy charakteryzują się pewnym specyficznymi cechami osobowymi interesującymi badacza [M. Pilkicwicz 19732, s. 195). Technika la różni się od omówionej uprzednio tym, źc wymaga dokonana wyboru tych spośród uczniów danej klasy, którzy spełniają podane przez bad-ą-cego kryterium, lecz nic w oparciu o żywione wobec nich sympatie czy anijpa^. lecz w oparciu o ogólną znajomość cech osobowych danej osoby. Owe ccć;. które są przedmiotem badania, muszą być uwzględniane w opracowanym prac badacza teście socjomctrycznym. Badacz stawiając pytanie, dotyczące np. określonej cechy, uzyskuje drogą zwrotną informacje o tych osobach, które daną eoebe lub właściwość posiadają. Pytania dotyczyć mogą cech pozytywnych jak i nep-tywnych. Oto przykłady takich pytań:
Cechy pozytywne:
1. To jest ktoś, na kogo zawsze możesz liczyć:
2. To jest ktoś, kogo wszyscy bardzo lubią:
3. To jest ktoś. kto zawsze jest przygotowany do lekcji:
Cechy negatywne:
1. To jest ktoś, kto ciągle dokucza słabszym:
2. To jest ktoś. kto ciągle ucieka z lekcji: 3. To jest ktoś, kto nigdy nic bawi się /. innymi:
Formułując pytania w teście socjomctrycznym, należy poprzedzić je krótk. instrukcją. Trzeba je każdorazowo dostosować do celu, mając na uwadze. ' dominować będą pytania dotyczące cech pozytywnych. Technika „Zgadnij fc
Podstawową cechą „plebiscytu życzliwości i niechęci" jest to. żc stawia on wszystkich uczniów danej klasy, wobec obowiązku dokonania oceny swoich kolegów. Dzięki temu. możliwy jest wgląd w całokształt stosunków społecznych w klasie, czego nic są w stanic dostarczyć uprzednio omówione techniki socjo-mclrycznc. Dla przeprowadzenia badań tą techniką, niezbędne jest ustalenie skali, na podstawie której uczniowie danej klasy mogliby wyrażać swój stosunek do pozostałych uczniów dokonując jednocześnie ich oceny. Skale w zależności od potrzeb, mogą posiadać dowolną ilość stopni. Mogą to być skale trzy. pięć. siedem lub więcej stopni. Skale o większym zróżnicowaniu umożliwiają dokładniejszą ocenę, niż skale o mniejszej liczbie stopni. Każdy stopień może być oznaczony dodatkowym znakiem i tak:
c) „Plebiscyt życzliwości i niechęci"
mc ogranicza podawania liczby osób cechujących sic mką czy inną właściwością. Podawane przez badanych nazwiska uczniów charakteryzujących się pew nymi określonymi cechami pozytywnymi bądź negatywnymi informują badacza, ilu uczniów z klasy spostrzega swoich kolegów. iZ spełniają oni podane przez niego kryterium.
Imię i nazwisko:
Pytanie; Podaj nazwiska trzech kolegów /koleżanek z Twojej klasy, z którymi chciał-byłabyś najchętniej Mctlzicć w jednej ławce. Wypisz je w odpowiedniej kolejności, rozpoczynając od kolegi - koleżanki z którfąłym najhardziej chciałbyś'chciałabyś siedzieć w jednej ławce:
3.
Dala badania:
Bardzo lubię......... ..."+ *•”
Lubię.................. ......
Obojętny...................."0"
Nic lubię.............. .... ."
Bardzo nic lubię....-......"
Osoby badane, przy nazwisku swoich kolegów stawiają odpowiedni znak w zależności od dokonanej przez nich oceny
Oprócz technik wymienionych stosuje się niekiedy inne techniki, takie jak: technika szeregowania rangowego czy skale oszacowań. Przydatność ich w badaniach pedagogicznych jest jednak znikoma.
Przykład kartki wykorzystywanej w badaniach socjomctrycznych podano poniżej: