P1000649

|    STRUKTURA POLITYCZNA GALICJI

IV

zazwyczaj z trzema nazwiskami zwracającymi naszą uwaac głównie na dzieje Galicji, tam bowiem oglą-_dano w latach 1883, 1902 i 1904 debiuty dramato-pisarskie Gabrieli Zapolskiej, Tadeusza Rittnera i Włodzimierza Perzyńskiego. Pomimo jednak związków łączących wszystkich tych twórców z tą samą dzielnicą Polski, poznanie ich twórczości nie daje bynajmniej obrazu jednolitego.

O strukturze politycznej Galicji z czasów działalności tych pisarzy zadecydowały ostatecznie wypadki roku 1873, j-oku urodzin Rittnera. Ozrraczały one zakończenie kilkuletniej walki parlamentarnej o autonomię dla Galicji i otwierały dzieje tej dzielnicy jako części konstytucyjnego państwa austriackiego. Zmiana ta spowodowała przede wszystkim przesunięcie punktu ciężkości życia politycznego ze Lwowa (skąd dotychczas sejm galicyjski wysyłał posłów do parlamentu ogólnoaustriackiego) do W' i e d n i a: od roku 1873 wybory do wiedeńskiej Rady Państwa odbywały się zupełnie niezależnie od działalności sejmu galicyjskiego. Znaczenie sejmu zmalało też od tej chwili niepomiernie. Kariera, w pierwszym rzędzie polityczna, otwarta dla obywateli galicyjskich od chwili przemiany Austrii w państwo konstytucyjne (a więc praktycznie od roku 1866) zaczyna się coraz ściślej wiązać z właściwą stolicą państwa — z Wiedniem. Od roku 1873 do tego miasta wiodły z Galicji trzy głównej szlak): Dla galicyjskich magnatów, be/ poważniejszego nawet przygotowania, najprostszą drogą było

dać się wybrać", jak wówczas mówiono, do

■istwn, aby wszedłszy w ten sposób do życia unitarnego, zostać nawet ministrem;.'.dla drobnej

i<bty, a zwłaszcza mieszczan, odgrywających !<} roię w życiu politycznym Galicji, pozostawały ,, ,/e dwa szlaki, wymagające nierównie większego liku. Pierwsi wybierali zazwyczaj po studiach Miiczych karierę urzędniczą: z namiestnictwa wowskiego można się było dostać do biur ministe-ialuych w Wiedniu, a stamtąd poprzez jakieś stanowiska kierownicze uzyskać znowu nominację na ministra. Dla drugich daleko pewniejszym było wy-:c: się na terenie nauki, tą drogą dostać się do Rody Państwa, a stąd dopiero pretendować do teki ministerialnej.

Ojciec naszego pisarza, Edward Rittner (1845— 1899), syn lekarza z małego miasteczka podlwow-s ki ego — Bursztyna, zdecydował się właśnie na tę trzecią drogę. Zwróciwszy na siebie uwagę pracami / zakresu prawa kościelnego, uzyskał katedrę na niwersytecie Lwowskim, a w roku akademickim 1088 1884 był nawet jego rektorem. Teraz dopiero ''imis/ony do tego złym stanem zdrowia, przenosi ^się Edward Rittner do lwowskiej Rady Szkolnej skąd jeszcze w roku 1884 powołany zostaje do mi ■isterstwa oświaty do Wiednia. Tu awansuje szyb w roku 1091 jest już rzeczywistym szefem sekcji •^v ieku 1895 w gabinecie tymczasowym Eryka Kieł ^IUinsi <j< a otrzymuje kierownictwo ministerstwa ^S,ikcesy jego były rezultatem skojarzenia zdolności