CCF20110308091

182 6. Zagadnienia kierowania i zarządzania bezpieczeństwem wewnętrznym

Określenie struktury polityki bezpieczeństwa wewnętrznego zdeterminowane jest przyjmowaną metodyką dalszej strukturalizacji przedmiotowej jej obszaru, stosowaną sekwencją kryteriów i stąd - produktów dekompozycji. Narzędziami pomocnymi w identyfikacji i zobrazowaniu struktury polityki bezpieczeństwa wewnętrznego mogą być przedstawione wcześniej ujęcia strefowo-sektorowe (zob. rysunek na poprzedniej stronie) oraz przestrzenno-sieciowe (w punkcie 5) domen bezpieczeństwa.

Działalność polityczna w sferze polityki wewnętrznej spełnia wszelkie funkcje właściwe każdej polityce, w specyficznym ich dostosowaniu do przedmiotu, warunków i sposobów:

-    regulacja otoczenia - kreowanie i stosowanie zasad władczego kierowania lub wpływania na wszelkie sfery życia społecznego oraz otoczenie międzynarodowe;

funkcja integracyjna - wytwarzanie i utrwalanie spójności w systemie społecznym;

-    funkcja konfliktotwórczn - inicjowanie, wzmacnianie sprzeczności i konfliktów między różnymi podmiotami;

funkcja dystrybucyjna - określanie kryteriów rozdziału oraz rozdzielanie dóbr materialnych i niematerialnych pomiędzy członków zbiorowości;

-    funkcja innowacyjna - formułowanie i wcielanie w życie nowych koncepcji rozwoju;

-    funkcja socjalizacji politycznej - wprowadzanie do kultury politycznej, przekazywanie wiedzy na temat polityki, kształtowanie postaw i świadomości politycznej;

funkcja komunikacji politycznej - przekazywanie informacji w ramach systemu politycznego.

Również nauce, teorii polityki i strategii w obszarze bezpieczeństwa wewnętrznego przypisać można wszelkie, uniwersalne funkcje właściwe każdej dziedzinie:

-    opisową (deskryptywną) -jak było, jak jest, jakie problemy występują itp.; wyjaśniającą (eksploracyjna) - dlaczego tak jest, jakie są właściwości zjawisk, jakie relacje występują itp.;

-    przewidującą (prognostyczną) - jak rzeczywistość może wyglądać, kiedy zjawisko może wystąpić itp.;

-    ideologiczną (normującą) - jak powinno być;

- instrumentalną - jakie działania podjąć, co należy zrobić, jak itp.

Specyfikę dziedziny bezpieczeństwa wewnętrznego należy postrzegać w tradycyjnych, np. formułowanych przez Heinza Heckhausena kryteriach typu: przedmiot badań, materia, poziom teoretycznej integracji, metody, narzędzia analityczne, stopień związku dyscypliny z praktyką czy też uwarunkowania historyczne, z których żadne pojedyncze ani żadna konkretna kombinacja nie wystarczają do jasnego zdefiniowania dyscypliny. O wiele lepiej jednak traktować ją w sposób interdyscyplinarny, właściwy najnowszym trendom praktycznym i koncepcjom filozofii nauki. Właściwe w tej kwestii jest więc stanowisko Hemalaty lyera²¹⁹ (wyróżnienia - C.R.):

„Współczesna wiedza, z jej nieustannymi zmianami powiązań pomiędzy polami badań i jej stałym wzajemnym oddziaływaniem na siebie różnych specjalności, z trudem rozwija się w ramach tradycyjnych dyscyplin, budowanych za murami specjalizacji i akademickości. Interdyscyplinarność, we wszystkich jej formach, to wartościowe narzędzie do burzenia murów granicznych i studiowania problemów naukowych w nowym kontekście. Świadectwem uznania dla jej zalet jest tworzenie coraz to nowych problemowo zorientowanych systemów informacji. [...] Żaden z tych systemów nie jest ukierunkowany na określoną dyscyplinę, żaden też nie pokrywa się ze ściśle zdefiniowanym obszarem wiedzy. Przeciwnie, o zakresie każdego z nich decyduje pełniona przez niego misja [...] Nic oznacza to, aby należało obalić tradycyjne dyscypliny. Zarówno badanie przedmiotu w izolacji, w ramach specjalności, jak i w kontekście, w ramach interdyscypliny, jest konieczne dla postępu wiedzy. »Badania w izolacji« i »badania w kontck.ście« są równic potrzebne; pomiędzy oboma podejściami powinna panować równowaga.

Obrazy struktury wiedzy powinny oddawać tę konieczną dwoistość badań.

Naukoznawcy i pracownicy informacji, uzbrojeni w technologie komputerowe, stoją w obliczu wyzwania - wypracowania struktur klasyfikacyjnych oraz narzędzi wyszukiwania informacji oddających charakter współczesnej nauki”.

Bezpieczeństwo i każda jego domena, każdy problem, wyzwanie - z racji swojej natury i charakteru podejmowanej potrzeby społecznej - wymagają takiego właśnie, systemowego, interdyscyplinarnego i dwoistego postrzegania, rozumienia oraz podejścia, we wszystkich ogniwach łańcucha: nauka - praktyka - dydaktyka - oświata²²⁰.

Cieszyć mogą przykłady rosnącego uświadomienia opisanej zależności. W dziedzinie dydaktyki, oświaty i konsultingu bezpieczeństwa wewnętrznego w Rosji, USA, RFN obserwujemy powstawanie coraz liczniejszych ośrodków preferujących integrująco--systemowe, kompleksowe podejście, przygotowanie kadr zarządzających zdolnych do kierowania całością spraw związanych z bezpieczeństwem, we wszelkich ich aspektach i warunkach”'. Faktem już jest nowa profesja: menedżer bezpieczeństwa (security manager), łącząca rozdrobnione dotychczas specjalizacyjne przygotowanie zawodowe w ramach oddzielnych służb, pod kątem pojedynczych zagrożeń i problemów.

^1,ł H. tycr, Interdisciplinarity, w: Ciassificatory Structures. Concepls, Relalions and representation, Frankfurt/ Main 1995, s. 12-29.

³³⁰ Szerzej o lej kwestii C. Rutkowski, Dydaktyka bezpieczeństwa cywilnego - nasza oferta, nasze postulaty i oczekiwania, wykład konferencyjny, Wyd. SGSP. Warszawa 2007 oraz tenże, Integracja nauki, praktyki i dydaktyki bezpieczeństwa..., op.cil.

Zob. np. realizowany w Center for Homciand Dcfcnsc and Security (Navnl Postgraduatc School) kurs Master of Arts in Security Studics "Mnstcr’s Dcgrec Program IIS", podobne kursy Fł/MA oraz jeszcze bardziej zaawansowane formy kształcenia w uczelniach rosyjskich.