CCF20110308076

i 52 6. Zagadnienia kierowania i zarządzania bezpieczeństwem wewnętrznym

Dziś trudno jeszcze przychodzą decyzje o radykalnych i głębokich działaniach scaleniowych. Obok wspomnianej już obawy związanej z koniecznością pozbycia się części suwerenności, barierą szybszych i szerszych działań pozostaje dominacja neorealistycz-nego indywidualizmu, interesowności podmiotowej. Zjawiska te występują zarówno na szczeblu podmiotów kierowniczych, politycznych, jak i na każdym poziomic hierarchii wykonawców działania (w instytucjach, służbach, pionach, komórkach organizacyjnych). Ów egocentryzm i egoizm organizacyjny, mający swoje źródła oraz umocowanie na poziomach filozofii i kultury, przez lata utrwalany w praktyce i dydaktyce, determinuje podejścia, postawy, style kierowania i zarządzania. Trudno sobie wyobrazić pokonanie w najbliższym czasie owych barier (np. w europejskiej polityce bezpieczeństwa i europejskiej integracji w ogóle, ale też w polskiej polityce oraz integracji wokół ważnych interesów narodowych), co powoduje, że walcząc z nimi, ciągle musimy jednak uwzględniać je w planowaniu i organizowaniu działań.

Dziś zjawiskiem pozytywnym jest dostrzeżenie problemu, jego istoty oraz społecznej i politycznej rangi. To dobry punkt wyjścia i konieczny warunek wszelkich działań naprawczych i zmian ku lepszemu¹*².

6.1.2. Proces polityczno-strategiczny w organizacjach. Planowanie bezpieczeństwa

Jak więc dokonuje się w organizacjach realizacja sekwcncji-cyklu „polityka - strategia - taktyka”? Kiedy i jak w owym procesie uwzględniane są nadrzędne, systemowe uwarunkowania? Jaka jest logika i struktura procesu przechodzenia od podmiotowych potrzeb, wartości, norm i zasad kulturowych, politycznych i innych do formułowania konkretnych strategii i taktyk działania w poszczególnych sferach, domenach i funkcjach? Jakie szczególne mechanizmy i reguły mają w tym zakresie zastosowanie w odniesieniu do specyfiki przedmiotu bezpieczeństwa i bezpieczeństwa wewnętrznego? Te właśnie kwestie aksjologiezno-melodologicznc oraz poznawcze fundamenty polityczno-strategicznego projektowania oraz realizacji bezpieczeństwa wewnętrznego są treścią niniejszego podpunktu.

^1,2 p_rZy|<ia(j_cni owego zjawiska może być ocena polityczna zawarta w dokumencie Suplement do programu /w-litycznego PO RP (rozdział XI: Wolni obywatele w bezpiecznym Państwie) Konwencja Programowa Plalformy Obywatelskiej IIP, Warszawa, 26-27 maja 2007 roku, wtvw.platfomia.org (wyróżnienia - C.R.): „W Polsce nic tylko brak jasnego sprecyzowania kompetencji poszczególnych służb, ale nawet kryteriów ich klasyfikacji, /.byt wiele instytucji państwowych posiada uprawnienia do wykonywania szczególnie wrażliwych dla wolności obywatelskich uprawnień operacyjno-rozpoznawczych. Istnieje swoisty bałagan legislacyjny w zakresie rozgraniczeniu kompetencji poszczególnych służb i resortów. (...) Paradoksalnie prowadzi to do zjawiska tzw. niewiedzy wielu, czyli niepodejmowania danego problemu z uwagi na przekonanie, iż znajduje się on w zainteresowaniu innej stużby. Pokrywanie się kompetencji różnych służb powoduje również pewien bałagan w zakresie współpracy ze służbami partnerskimi (zagranicznymi), które często nic mogą się zorientować, jaka służba jest odpowiedzialna za zwalczanie danego zagrożenia. Brak koordynacji wpływa na obniżenie efektywności pracy. Brak jest krajowego standardu gromadzenia i przetwarzania danych operacyjnych. Wpływa to na wzrost kosztów funkcjonowania tych służb, w przypadku gdy każda z nich buduje swój indywidualny system informatyczny". Diagnoza właściwa, szkoda natomiast, że remedium wskazane w cytowanym dokumencie jest klasycznym przykładem psucia całości przez naprawianie części, modylikowania elementów bez oglądu systemowego. Potwierdza to tezę o aktualnym stopniu „dojrzałości" teorii oraz praktyki bezpieczeństwa.

Ogólną logikę procesu politycznego w organizacjach przedstawia L. Krzyżanowski'", wyróżniając w tym procesie etapy o swoistym charakterze i wymiernych rezultatach:

1.    „Rozstrzygnięcie kwestii aksjologicznych:

określenie zbioru nadrzędnych wartości i racji, misji państwa, hierarchizacja i strukturalizacja zbioru.

2.    Rozstrzygnięcie kwestii tclcologicznych:

wyprowadzenie z systemu wartości i racji przyszłych i pożądanych stanów, do których osiągnięcia zmierzać się będzie w określonym czasie (stan sil wytwórczych, stopień rozwoju ekonomicznego, cywilizacyjnego, kulturowego itp.).

3.    Rozstrzygnięcie kwestii funkcjonalno-przcdmiotowych:

-    określenie zakresu realizowanych funkcji i roli systemu oraz komponentów,

-    przyjęcie generalnych, ustrojowych zasad sprawowania funkcji, normowanie relacji.

4.    Rozstrzygnięcie kwestii strukturalno-instytucjonalnych i proccduralno--instrunientalnych:

-    określenie kształtu systemu społeczno-politycznego:

•    wzajemnych relacji organizacji politycznych, społecznych i zawodowych,

•    struktury aparatu państwowego - relacji między organami władzy i administracji,

•    procedur formułowania i konsultowania programów politycznych, planów społeczno-gospodarczego rozwoju,

•    wyłaniania i zmian władzy, w tym wymagania profesjonalne i moralne,

•    form i instrumentów oddziaływania politycznego, socjopsychologicznego i ekonomicznego na procesy realne”.

W podobny sposób logikę procesu i jego etapizację przedstawia H.R. Yarger¹⁸⁴, profesor amerykańskiego Army War College (rysunek na następnej stronie). Stosuje on jednak podejście diagnostyczne, adaptacyjne, nie ujmuje w nim ctapu-zadania refleksji Ideologicznej - określenia stanu pożądanego, wizji. Autor ten nic łączy planowania polityki, strategii i taktyk z projektowaniem adekwatnego systemu realizacyjnego, jak czyni to L. Krzyżanowski. Trzeba też wskazać reaktywny charakter ujęcia H.R. Yargera. Wszelkie determinanty procesu formułowania strategii autor len lokuje na zewnętrz podmiotu, a efekty refleksji sprowadza do sposobów odpowiedzi i adaptacji na bodźce zewnętrzne. W naszym, wielokrotnie podkreślanym stanowisku szczególnie lider wolnego świata powinien przede wszystkim kształtować świat, a nie tylko reagować na zagrożenia¹⁸⁵.

^,w L Krzyżanowski. Podstawy nauk..., op.cil., s. 277 278.

^IH< H.R. Yarger, Strategie Theoryjbr the 2Isl Century: łhe Linie Book on Big Strategy, www.stratcgicstudicsin-stitutc.anny.mil/.

^1,5 Tożsame stanowisko prezentuje m.in. Z. Brzeziński w: Second Chance: Thrce Presidents and the Crisis of American Supcrpower, Basic Books, New York 2007: „Ostatecznym celem polityki amerykańskiej powinna być szlachetna wizja stworzenia świata opartego na międzynarodowej współpracy, zgodnego z długoterminowymi tendencjami dziejowymi i fundamentalnym interesem ludzkości. A tymczasem najważniejsze zadanie polega na tym, aby >v Europie i Azji nic pojawił się żaden współzawodnik zdolny zdominować ten kontynent i rzucić wyzwanie Ameryce” (wyróżnienia C.R.).