CCF20110308075

150 6. Zagadnienia kierowania i zarządzania bezpieczeństwem wewnętrznym

kierowanie procesami wykonawczymi i wreszcie odpowiedzialność za rezultaty coraz bardziej przechodzą w gestię niższych hierarchicznie szczebli zarządzania, dają rzeczywistą władzę wykonawcom na poziomie operacyjnym i taktycznym. Tam, gdzie wiedza

0    sytuacji jest największa i najbardziej aktualna, a czas reakcji na zmiany sytuacji oraz wywoływania tych zmian jest najkrótszy.

Trzeba podkreślić, że opisywany proces w coraz większym stopniu nabiera cech trendu ogólnego, a nawet prawidłowości rozwojowej dotyczącej większości sfer i dziedzin ludzkiej aktywności. Potwierdzające taką konstatację własne obserwacje wspierają przykłady transformacji konkretnych rozwiązań systemowych, podawane m.in. w renomowanej pracy D. Osbomc’a i T. Gaeblera Rządzić inaczej^m. oraz opis doświadczeń menedżerów bezpieczeństwa nowojorskiego - w pracy G.L. Kellinga i C.M. Colcsa Wybite szyby'’’¹.

Drugim procesem współcześnie kształtującym się i coraz silniej oddziałującym na sfery polityki i zarządzania organizacją jest sektorowa (dziedzinowa) integracja, scalanie subdziedzin aktywności. Szczególne znaczenie i tempo tych procesów można obserwować w obszarze bezpieczeństwa. Wpisana w makrotrendy globalizacji, informatyzacji, kształtowania postkapitalistyczncgo ładu świata i ustroju społecznego pierwotna troska o bezpieczny byt i bezpieczny rozwój każdego i wszystkich podmiotów nie może być dalej realizowana skrajnie neorcalislyczną metodą „każdy sobie” ani nic może liczyć na to, żc efekt analityczno-adaptacyjnego, wąsko specjalistycznego, rozdrobnionego podejścia - czyli mechaniczna suma działań każdego, który „coś” zrobi (po swojemu) w, jakiejś” dziedzinie - złoży się na efekt powszechnie akceptowany i wystarczający. Czy kogoś jeszcze dzisiaj stać na swój własny (państwowy, narodowy, firmowy itp.) system bezpieczeństwa dający na wyjściu akceptowany poziom stanu bezpieczeństwa wobec pełnego spektrum zagrożeń, pozwalający wykorzystać szanse i kształtować środowisko na miarę potrzeb? Czy ciągłe, adaptacyjno-adhockratyczne „doklejanie” - wobec nowych zagrożeń, nowych potrzeb - kolejnych instytucji, wycinkowych, monooptycznycli subsystemów jest rozwiązaniem efektywnym? Czy podzielone na odrębne służby i instytucje zasoby i kompetencje, ciągle poprawiane lub uzupełniane systemy bezpieczeństwa zachowują jeszcze rzeczywiście systemowe cechy i zdolności? Czy owe zdolności będą co najmniej wystarczające wobec wyzwań bezpieczeństwa jutra?

W części czwartej wysunięta została teza o celowości i nieuchronnej konieczności już nic tylko integracji, ale scalania wysiłków w dziedzinie bezpieczeństwa własnego

1    wspólnego. W tym miejscu, w refleksji nad kierowaniem i zarządzaniem bezpieczeństwem, nad procesem polityczno-strategicznym leżącym u podstaw tych działań, trzeba dotychczasowe podejście poszerzyć o aspekt organizacyjno-proccsualny. Przesłankami jego analizy są coraz powszechniejsze sądy o nieadekwatności i niewystarczalności podejść jednostkowych i wycinkowych:

„Zmiany będą miały wielowymiarowy charakter, trudny do jednoznacznego zaklasyfikowania i przekazania do rozwiązania jakiemuś podsystemowi wykonawczemu”¹™.

^m D. Osbornc, T. Gacblcr, Rządzić inaczej, op.cit.

^m G.L. Kclling, C.M. Colcs, Wybite szyby, wyd. Media Rodzina, Poznań 2000.

”* I. Pcne-Pietr/ak. Strategie biznesu i marketingu, Wydawnictwo Profesjonalnej Szkoły Biznesu, Kraków 2000.

„Nowe wyzwania coraz częściej stają się problemami, z którymi nic poradzą sobie rządy podejmując działania narodowe czy nawet międzynarodowe. Konieczne są organizacje i instytucje ponadnarodowe, mające własną suwerenność, podejmujące swobodne decyzje i działania, naruszające granice suwerenności, kontrolujące obywateli i organizacje wewnątrz państw”¹⁷⁹.

„Działamy jednostkowo i oddzielnie wobec złożonych i kompleksowych wyzwań. [...] Nacjonalizacja i instytucjonalizacja i rozproszenie odpowiedzi nie odpowiadają globalizacji i kompleksowości zagrożeń. [...] Próby koordynacji i budowania konsensusu są nieefektywne. [...] Globalna struktura musi mieć środki, władzę zapewniające skuteczność, centralizować wywiad, planowanie i wykonanie”¹*⁰.

- „Synergiczne zastosowanie przez państwo połączonych rodzajów sił zbrojnych jako integralnego komponentu potęgi narodowej, w skoordynowanych między agencjami, organizacjami rządowymi i pozarządowymi, z uwzględnieniem sektora prywatnego oraz partnerów wielonarodowych dążeniach, do złączenia wszystkich konkurujących wymiarów na rzecz zapewnienia i rozszerzenia dogodnej swobody działania oraz uniemożliwienia jej ograniczania przez jakiegokolwiek przeciwnika”¹*¹.

Popyt na „połączoność”, scalanie aktywności w dziedzinie bezpieczeństwa, coraz częstszy i ważniejszy wymóg takiego działania, obejmuje wszelkie możliwe wymiary, a w konkretnych sytuacjach wszelkie możliwe konfiguracje wymiarów obejmujące łączenie: podmiotów, wykonawców, interesów, celów, motywów, przedmiotów, charakteru, fonu, sfer, środowisk, miejsc i obszarów. W ujęciu proccsualnym w trakcie formułowania konkretnej linii politycznej oraz w trakcie jej realizacji zabiegi i działania o charakterze integracyjnym mogą i powinny być przedmiotem refleksji na każdym etapie, w odniesieniu do wszystkich kolejnych przedmiotów planowania, projektowania i wykonawstwa. Od rozważenia celowości wspólnego (np. koalicyjnego lub sojuszniczego) podjęcia działań, przez łączenie aktywności w wielu sferach, miejscach i perspektywach czasowych, po formułowanie zasad, reguł i taktyk realizacyjnych wspólnych dla wszystkich wykonawców. Warto podkreślić, że idea. koncepcje i praktyka scalania mają istotne znaczenie nie tylko dla skuteczności w osiąganiu celów, ale też dla ekonomicznej efektywności działań (obniżenie kosztów indywidualnych uczestników), zwiększania zdolności sprawczych (synergia) oraz tworzenia i utrwalania szeroko rozumianej kultury politycznej i zarządczej. Uczymy się działać razem, nabieramy nawyków i coraz sprawniej podejmujemy, organizujemy i realizujemy działania, których cele i skutki coraz częściej okazują się wspólne, ponieważ dotyczą wszystkich.

¹⁷⁹ P. Drucker, Społeczeństwo pokapitalistyczne, PWN. Warszawa 1999.

^11,0 R. Mail, C. Fox. Ponownie przemyśleć bezpieczeństwo, op.cit.

Tekst oryginalny: „The synergistie applicalion ofUS joint military forccs as an integral componcnt of national power, in coordination with intcragcncy, govcmmcnt and non govcmnicnt organizations, the privatc scctor. and multinational partners in efforts across all compctitivc dimensions to ensure and cxpand iricndly freedom of nction and limit the freedom of action of any advcrsary'’ T. Kicfcr, Joint Conccpt Refnwment, op.cit.