P1000678

f v*l STANOWISKO ItlTTNFRA W NASZYM DRAMACH

udział w naszym życiu artystycznym. Dopie analiza następnego okresu twórczości ukaże n częściowy brak tych kontaktów.

Zatem utwory, o których była mowa, możomy uznać za należące do polskiej literatury dramatycznej. Jeśli zaś chodzi o Wilki w nocy, trzeci powalny sukces dramatopisarski Rittnera, to wzbogaca/on oczywiście nasz dorobek w zakresie dramatu społeczno-obyczajowego w sposób bardzo poważny!

Nie podobna chyba zaprzeczyć, że Perzyńskilgo, jako pisarza dramatycznego, pozostawił Rittner/da-leko za sobą, dla Zapolskiej stał się najpoważniejszym konkurentem. Pisarka ta doszła wprawdzp do znacznej zręczności w najlepszych swych utwolach,

;sto-

iej.

ski

>iu-

pi-

sukcesy jej są jednak uwieńczeniem dwudzi trzyletniej, żmudnej pracy pisarskiej i aktor* Riltner zabłysnął jako talent dramatopisj już w trzecim swoim utworze, w dwa lata po dj cie teatralnym.

Jeśli zaś Zapolska, osiągnąwszy dojrzało;

sarską w Moralności pani Dulskiej, wykorzystywała następnie swoje doświadczenia w sposóp monotonny, a później jeszcze wprost schematyczny, to utwory Rittnera w zestawieniu z jej dorobkiem mienią się różnorodnością i pomysłów, i opraefcwań. Spośród trzech najwybitniejszych jego osifłjnięć, na które składają się: W małym domku, Głupi jfakub i Wilki w nocy, każde reprezentuje problenfetykę o innym ujęciu, a styl artystyczny zupełni^ odmienny od poprzedniego.

Część chociażby tych sukcesów można przypisać coraz to ściślejszym kontaktom dramatopisarza z teatrem. Nie jest to już teraz tylko teatroman pilnie uczęszczający na wszystkie premiery i zamykający swoje refleksje w dowcipnych artykułach. Po wiedeńskich sukcesach teatralnych (a nie zapominajmy, że na omawiany okres przypada wystawienie, z wielkim powodzeniem, Lata w teatrze dworskim) zbliżył się Riltner do kół teatralnych osobiście. Z niektórymi aktorami, jak np. wspomnianym już wykonawcą roli tytułowej Don Juana Aleksandrem Moissi czy też z odtwórczynią roli Hani w Głupim Jakubie, Elsą Galafres, łączyła go teraz zażyła przyjaźń. W roku 1912, po śmierci ówczesnego dyrektora Burgtheatru, Alfreda Bergera, liczył się nawet autor Głupiego Jakuba z propozycją objęcia dyrekcji tego teatru. Nie doczekawszy się jednak propozycji oficjalnej, nie chciał się o nią starać sam.

Te bliskie związki dramatopisarza z teatrem miały na rozwój jego twórczości wpływ jak najbardziej dodatni. Prawie na pewno możemy stwierdzić, poprzez konfrontację poszczególnych utworów z felietonami ich autora, że pisząc dramaty miał przed oczami konkretnych aktorów i aktorki.

VI. CZWARTY OKRES TWÓRCZOŚCI DRAMATYCZNEJ

Proces, który nazwano w tym Wstępie wrastaniem Rittnera w elitę wiedeńską, rozwijał się stopniowo. Zmierzając do zupełnego pogodzenia się