PTDC0063

Piotr Ludkiewicz

UZBROJENIE LUDNOŚCI KULTURY PRZEWORSKIEJ W MŁODSZYM OKRESIE PRZEDRZYMSKIM

9

(...) Germanie nie mają pancerzy oni hełmów, ich tarcze rzadko są okuwane żelazem i obciągnięte skórą, zamiast tego najczęściej są zrobione z wikliny lub cienkich, pstro pomalowanych desek. W szyku bitewnym tylko pierwszy szereg uzbrojony jest w prawdziwe włócznie, pozostali dysponują krótkimi oszczepami lub włóczniami bez metalowych grotów, o końcach utwardzonych w ogniu (...). Tymi słowy (co opisał później Tacyt w Annales) Germanik podbudowywał morale swych legionistów przed bitwą pod Idistaviso w lecie 16 roku po Chr. Zła jakość broni germańskiej była zresztą wielokrotnie podkreślana w źródłach pisanych, czego najlepszym przykładem może być relacja Cezara z około pół wieku wcześniejszej wojny zc Swebami dowodzonymi przez Ariowista.

Oczywistym jest, że przekazów dotyczących obszarów nadreńskich nie można odnosić bezpośrednio i bez refleksji do plemion wandalskich, mieszkających przecież setki kilometrów dalej na wschód. Mogą one jednak sugerować, czego mianowicie należałoby oczekiwać w materiale archeologicznym. Co może więc powiedzieć archeologia o uzbrojeniu wczesnych Wandalów? Otóż coś wręcz przeciwnego: ze źródeł archeologicznych wyłania się - zamiast prymitywnie uzbrojonych barbarzyńców -obraz licznej rzeszy dobrze wyekwipowanych i dysponujących dużą ilością żelaznej broni wojowników. Z obszaru kultury przeworskiej - utożsamianej etnicznie w mniejszym lub większym stopniu właśnie z Wandalami (patrz artykuł J. Kolendo w tym tomie) - znanych jest ponad 250 stanowisk z elementami uzbrojenia, do czego dochodzi jeszcze wcale niemała liczba znalezisk pochodzących z różnych kolekcji. Na wielu cmentarzyskach (np. Błonie, pow. sandomierski. Ciecierzyn. pow. klucz-borski. Kamieńczyk, pow. w7szkowski. Oblin. pow. garwoliński. Wesółki i Zadów ice. pow. kaliski)

Ryc. J. Znaleziska broni z młodszego okresu przedrzym-skiego na terenie kultury przeworskiej i rut stanowiskach o charakterze przeworskim w środkowych Niemczech