Reakcja zmydlania

2. Reakcja zmydlania.

Zasada: hydroliza lipidów pozwala na wykazanie obecności kwasów tłuszczowych w

cząsteczce tłuszczu. Lipidy pod wpływem podgrzanej pary wodnej ulegają hydrolizie dając glicerol i wolne kwasy tłuszczowe zgodnie z poniższą reakcją:

CH|—O—CO—rRj CH—O—CO—R₂ + 3H₂0 _a C Hj-O—C O—Rj triacyloglicerol

CHr- -Oli R,COOH CH—OH + R, -COOH CH₂—OH    Rj—COOH

glicerol    kwasy tłuszczowe

Rozkład ten można również osiągnąć za pomocą hydroiizy zasadowej (KOH lub NaOH), z tym że otrzymuje się wówczas odpowiednie sole kwasów tłuszczowych nazywane mydłami, a sam proces nosi miano zmydlania tłuszczu. Sole sodowe i potasowe kwasów tłuszczowych dobrze rozpuszczają się w wodzie , tworząc micelarne roztwory koloidowe.

CH_rO- C0-(CH₂),6 — CH₃    ch₂- OH

CH-0-C0-(CH₂)₁₆— CHj + 3NaOH ->CH-OH + 3 CH₃(CH₂),₆ COONa

CH₂- O- CO- (CH₂),₆ — CH₃    CH₂- OH

Trójstearynian glicerolu    glicerol    stearynian sodu

Mydła tworzą koloidy hydrofilowe lub hydrofobowe w zależności od środowiska. W roztworze wodnym grupy polarne (—COONa) skierowane są na zewnątrz a rodniki hydrofobowe (węglowodorowe) do wnętrza micelarnych kuleczek mydła. W rozpuszczalnikach organicznych układ tych grup jest odwrotny (miafe odwrócona). Grupy hydrofilowe i hydrofobowe mydła ustawiają się zatem w charakterystyczny sposób na granicy faz i zmniejszają napięcie powierzchniowe. Związki zmniejszające napięcie powierzchniowe są dobrymi emulgatorami poza mydłami należą do nich detergenty i kwasy żółciowe.

Wykonanie oznaczenia:

Odczynniki: margaryna

2mol/ł NaOH H₂0

W erlenmąjerce umieścić kawałek margaryny i ogrzewać na płytce nad palnikiem z 10 ml wody i 2 ml NaOH. Po pewnym czasie powstaje klarowny, lekko opalizujący i pieniący się roztwór: jest to mydło sodowe .