S5007340

Rys. 3.5. Mikrostruktura ferrytyczna z nie-"'ielką ilością perlitu (stal o zawartości 0.05% C). Traw. 5% roztworem alkoholowym HN0₃. Powiększ. 100x

lys. 3.6. Mikrostmktura ferrytyczno-pcrli

yczna (stal o ^Tkoholowym «

‘ra’

roztworem

3.S.

Mikrostruktura SS9

(stal

Rys. 3.7. Mikrostruktura pcrlityczna z siatką ferrytu (stal o zawartości 0.52%    C)-

Traw. 5% roztworem alkoholowym HN0₃. Powiększ. 100 x

Ry*. 3.9. Mikrostruktura pcrlityczna z siatką cementytu (stal o zawartości ok. 1.2% traw. 5% roztworem alkoholowym IlN0₃-Powiękw- 500x

- iasi

i igłami cementytu Lvat tośc* ok. 1,4% C>*

■ Traw. 5v» roziwo-

^aitosci OK. I ,«*'.* w* powiększ l00x _:m alkoholowym HNO_v Po'«C«*

Rozpatrując własności mechaniczne stali węglowych można stwierdi niższą wytrzymałość i najwyższą plastyczność w temperaturze pokojom

0    strukturze ferrytycznej. W miarę wzrostu zawartości węgla, a więc rów

stu zawartości perlitu w strukturze, rośnie wytrzymałość i twardość stali, noczesnym obniżaniu się plastyczności. Maksymalną wytrzymałość wyżarzonym) ma stal eutektoidalna (0,8% C). Dalszy wzrost zawarłoś powoduje podwyższanie twardości, gdyż w strukturze pojawia się cementy równocześnie jednak maleje efektywna wytrzymałość stali, ponieważ staje mało plastyczna.    ;r

Mikrostruktura stali wykazuje często charakterystyczną pasmowość, kt< wynikiem obróbki plastycznej na gorąco.

Oprócz omówionych wyżej składników mikrostnikturalnych, w każdej sta stępują ponadto różnego typu wtrącenia niemetaliczne, omówione już w roi Pod względem wielkości wtrącenia te dzieli się na podmikroskopowe, mikros we i makroskopowe.

Oznaczanie wtrąceń niemetalicznych w stali polega na obserwacji mikrosk wej (pod powiększeniem 90-rll0x) powierzchni odpowiednio rcprezentatM pobranych i przygotowanych próbek i określeniu rodzaju, kształtu, ilości, wielki

1    rozmieszczenia wtrąceń przez porównanie z ustalonymi wzorcami. Skład chemii ny i skład fazowy wtrąceń niemetalicznych można określać za pomocą mikrosoni elektronowej.

Dokładny sposób mikroskopowego oznaczania zanieczyszczenia stali wtrącenia mi niemetalicznymi podaje PN-64/H-04510, która zawiera również tablicę wzorców każdego typu wtrąceń: tlenków ułożonych łańcuszkowo, tlenków ułożonych punktowo, krzemianów kruchych, krzemianów plastycznych, krzemianów i tlenków nieodkształcalnych (globulamych), siarczków, azotków tytanu i azotków aluminium.

Kilka przykładów wtrąceń niemetalicznych występujących w stalach podano na rys. 2.224-2.24 (rozdz. 2).

PYTANIA KONTROLNE

1.    Scharakteryzować żelazo.

2.    Narysować układ źelazo-cementyt z zaznaczonymi fazami. Zdefiniować te fazy.

3.    Narysować układ żelazo-cementyt z zaznaczonymi składnikami strukturalnymi. Zdefiniować te składniki.

4.    Podać ogólny podział stopów żelaza.

5.    Co to jest stal węglowa i jakie zawiera pierwiastki?

6.    Podać i wyjaśnić przemiany zachodzące w stopach żelaza z węglem w stanie

7.    Omówić mikrostruktury stali węglowych w stanie równowagi w temperaturze otoczenia i w temperaturach podwyższonych.