Scan10004

skiej Trudności w nauce czytania i pisania, wydanej w r. 1930, z publikacji Maćkowiaków i opisów doświadczeń nauczycieli w opracowaniach zbiorowych i artykułach. Pracując z różnymi dziećmi wymieniałyśmy nasze doświadczenia i wspólnie ustalałyśmy najkorzystniejsze sposoby działania.

Nasza praca od początku była ściśle związana z działalnością Poradni Społeczno-Wychowawczych, potem Wychowawczo-Zawodo-wych w Warszawie na Woli i Ochocie, którymi przez wiele lat kierowały: Jadwiga Wróblowa (Wola) i Krystyna Dąbowa (Ochota). Duże znaczenie dla rozwoju tej działalności miały inicjatywy Janiny Czaplińskiej, która organizowała współpracę warszawskich poradni TPD,

Przez szereg lat działalność poradni koncentrowała się na problematyce zapobiegania niepowodzeniom szkolnym. Poważne znaczenie dla rozwoju tej działalności miała wieloletnia współpraca z prof. Aliną Szemińską, a także udział w seminarium oraz konsultacje prof. Haliny Spionek. Rezultatem współpracy z prof. A. Szemińską było opracowanie projektu wcześniejszych zapisów do szkoły i pracy wyrównawczej z dziećmi na terenie przedszkola i klas początkowych. W książce Zapisy do klas I szkoły podstawowej, przygotowanej pod kierunkiem prof. A. Szemińskiej, zostało przedstawione wiele naszych ćwiczeń służących usprawnianiu motoryki, spostrzegania wzrokowego i słuchowego. Od prof. H. Spionek przejęłyśmy założenia teoretyczne, które ukierunkowały nasze działania na poszukiwanie sposobów usprawniania zaburzonych funkcji psychomotorycznych. Pracując z dziećmi dyslektycznymi stwierdziłyśmy jednak, że problem dysleksji jest bardziej złożony i nie można sprowadzać działania terapeutycznego do ćwiczeń wydzielonych sprawności spostrzegania wzrokowego i słuchowego oraz sprawności kinestetyczno ruchowej.

Lata doświadczeń skłoniły nas do poszukiwania przede wszystkim skutecznych metod uczenia czytania i pisania dzieci dyslektycznych.

Nie jesteśmy w stanie opisać wszystkich możliwych zajęć. Zbyt duża ich liczba mogłaby utrudnić korzystanie z tego opracowania. Zresztą znając zasadnicze rodzaje i formy zajęć łatwo można tworzyć nowe ich warianty. Przedstawiamy tu taki zestaw ćwiczeń, który ukazywałby cały tok pracy z dziećmi, od zajęć wstępnych do czytania i pisania całych tekstów.

Do prawidłowego prowadzenia pracy wyrównawczej nie wystarczy dysponowanie dużym zestawem różnych ćwiczeń. Osiągnięcie pozytywnych wyników jest możliwe tylko wtedy, gdy ćwiczenia są właściwie stosowane. Niejednokrotnie dzieliłyśmy się naszymi doświadczeniami z nauczycielami i psychologami na kursach szkoleniowych i w kontaktach indywidualnych. Największe zainteresowanie budziło zawsze demonstrowanie pomocy i ćwiczeń. Mniej uwagi zwracano na zasady pracy. W rezultacie bardzo często stwierdzałyśmy, że nie wszystko, co w pracy wyrównawczej uważałyśmy za ważne, było przez słuchaczy zrozumiane i właściwie stosowane w praktyce.

Prawidłowe prowadzenie pracy wyrównawczej wymaga pełnego rozumienia trudności dziecka, znajomości zasad pracy wyrównawczej, a także pełnego rozeznania co do przydatności poszczególnych ćwiczeń.

Terapeuta nie może być biernym odtwórcą gotowych ćwiczeń. Musi je stosować z pełną świadomością celu swojego działania. W razie potrzeby musi umieć przekształcić ćwiczenie, dostosowując je do potrzeb pracy z danym dzieckiem, a nawet znajdować nowe sposoby przezwyciężenia trudności i utrwalania prawidłowych nawyków.

Każdy, kto zamierza korzystać z naszych opisów ćwiczeń, powinien najpierw zapoznać się z całością opracowania:, by zorientować się w poruszającej problematyce i przyjętym układzie ćwiczeń. Szczególnej uwadze czytelników polecamy piemszy rozdział, omawiający ogólne założenia i zasady pracy wyrównawczej, a także wstępne wprowadzenia do poszczególnych działów ćwiczeń. Omawiamy w nich cele opisywanych zajęć; niektóre Specyficzne trudności dzieci i wskazówki praktyczne, wynikające z naszych doświadczeń.

Sądzimy, że przyjęty układ ćwiczeń umożliwi łatwe posługiwanie się nim w czasie prowadzenia zajęć.

Zdajemy sobie sprawę, że do ułatwienia pracy nauczyciełi-tera-peutów potrzebne są poza opisami ćwiczeń specjalne pomoce do prowadzenia zajęć. Do niełetórych ćwiczeń można stosować różne gry, układanki, łamigłówki, dostępne w sklepach z zabawkami, w wydawnictwach, księgarniach a nawet w kioskach „Ruchu”. Wiele pomocy trzeba jednak wykonywać samemu. Staramy się więc dawać możliwie jasne opisy pomocy przy opisach ćwiczeń. WskazU-

5