AU (Annual Limit on Intake) jest to podana w przepisach liczba bekereli danego izotopu promieniotwórczego, której wchłonięcie w ciągu roku drogą pokarmową (ALIp) lub oddechową (ALI0) spowoduje otrzymanie dawki granicznej dla narażenia zawodowego (50, 150 i 500 mSv). Można również powiedzieć, że jest to odpowiedź na pytanie: jaka aktywność, wprowadzona do organizmu drogą pokarmową lub oddechową w ciągu roku, spowoduje, że człowiek otrzyma dawkę graniczną?
Np. dla jodu-131 ALIp = 2x10^ Bq potasu-40 ALIp = 1x107 Bq
Z kolei DAC (Derived Air Concentration) jest to stężenie (w bekerelach na metr sześcienny) substancji promieniotwórczych w powietrzu odpowiadające rocznemu wchłonięciu granicznemu ALI przy 40 - godzinnym tygodniu pracy. Wskaźnik ten daje odpowiedź na pytanie: przy Jakim stężeniu izotopu promieniotwórczego człowiek pracujący w tym pomieszczeniu przez 40 godzin tygodniowo (i 50 tygodni w roku) otrzyma dawkę graniczną?
Znając wartości AL!0 łatwo Jest wyznaczyć odpowiadające Im stężenia DAC, przyjmując określone dla t.zw. człowieka standardowego zuzycie powietrza w czasie pracy (1,2 m3/h) i roczny czas przebywania na stanowisku pracy - 2000 h.
ALI0 |
6q |
_ AU0 |
Bq |
1,2 x 2000 |
_m3łr1h_ |
2400 |
_m3 _ |
Optymalizacja. Zasada A LA RA I llmtty użytkowe dawki
Wiemy, źe promieniowanie jonizujące może być szkodliwe. Wobec tego każda działalność z użyciem promieniowania musi mieć uzasadnienie. Zatem przed rozpoczęciem działalności należy rozważyć czy w konkretnym przypadku zastosujemy promieniowanie jonizujące (może istnieją inne metody), a jeżeli zdecydujemy się zastosowanie promieniowania - należy ograniczać dawki, na jakie ludzie mogą być narażeni.
Prawo atomowe zobowiązuje jednostki organizacyjne prowadzące działalność ze źródłami promieniowania jonizującego do stosowania optymalizacji w ochronie radiologicznej. Wyraża się ona podjęciem takich działań, aby - przy rozsądnym uwzględnieniu czynników ekonomicznych i socjalnych - liczba osób narażonych była jak najmniejsza, a otrzymywane przez te osoby dawki promieniowania były możliwie jak najmniejsze.
Jest to znana, od lat stosowana w ochronie radiologicznej zasada ALARA (As Low As Reasonabły Achievable):
należy tak planować I organizować pracę, aby otrzymane dawki byty możliwie jak najmniejsze z racjonalnym uwzględnieniem czynników technicznych, ekonomicznych I socjalnych (zysk musi być zawsze większy od strat).