skanowanie0004

|

A.

■ty

posunięta specjalizacja, polegająca na zdolności wykorzystania różnych sub. stratów, co umożliwia współistnienie w danym środowisku wielu mikronis| ekologicznych. W każdym z tych mikrośrocfcwisk dochodzi do zużycia substratów wyjściowych przez jedne grupy mikroorganizmów i nagromadzenie produktów przemiany materii, które mogą stanowić substraty wyjściowe dla innych grup. Taki sposób kolejnego wykorzystywania produktów metabolizmu jednego organizmu przez drugi w określonym szeregu stanowi rodzaj komensa-lizmu wielostopniowego, zwanego metabiozą.    '-j

Zespól mikroorganizmów glebowych obejmuje dwie grupy. Pierwsza to mii’ kroflora autochtoniczna, aktywna w stosunku do substancji humusowych jako źródła węgla i energii. Druga to mikroflora zymogenna, której rozwój uwarunkowany jest przede wszystkim dopływem do gleby łatwo przyswajalnej materii organicznej lub ilością produktów rozkładu przygotowanych przez autochtony. Rozwój zymogenów ma zatem charakter falowy. Zymogeny są ponadto łatwiejsze do oznaczania metodami hodowlanymi ze względu na możliwość użycia bardziej standardowych podłoży hodowlanych.

Rozwój mikroorganizmów w glebie zależy od wielu czynników, takich jak:

-    temperatura - w naszej strefie klimatycznej pospolite w glebie mikroorganizmy najbardziej ożywioną działalność prowadzą w temp. 20 - 30°C. Szybkość rozwoju mikroorganizmów zwiększa się w miarę wzrostu temperatury i podlega zmienności sezonowej;

-    woda i powietrze - mikroorganizmy mogą przetrwać suszę w stanie spoczynku, ale nie mogą się rozwijać w tych warunkach, natomiast nadmierna ilość wody w glebie utrudnia jej przewietrzanie, co także wpływa hamująco na rozwój większości mikroorganizmów;

-    źródło energii organicznych związków węgla - połączenia organiczne dopływające do gleby lub zawarte w ciałach żyjących w niej mikroorganizmów zawierają duże ilości związanej energii, która potrzebna jest do rozwoju wszystkich mikroorganizmów z wyjątkiem autotrofów;

-    azot i związki mineralne - pobierając duże ilości węgla z dwutlenku węgla lub połączeń organicznych do budowy swych ciał mikroorganizmy potrzebują jednocześnie znacznych ilości azotu dla syntezy białka (ok. 98% azotu znajduje się w glebie w postaci organicznej).

Do swego rozwoju potrzebują one także związków mineralnych, pvói niaku i azotanów pobierają z gleby fosforany, siarczany, węglany, clili 1 >. > ■ zasad potas, magnez, wapń, sód, żelazo i różne mikroelementy;

. odczyn środowiska - jest ważnym regulatorem życia mikroorganizmów fo •; tensywniejszy rozwój bakterii zachodzi w warunkach odczynu obojętnego lok słabo alkalicznego. Przy odczynie zbyt kwaśnym (pH < 6) lub alkalimn.u. (pH > 8,4) rozwój bakterii słabnie. Odczyn kwaśny umożliwia silny ir> *vńr grzybów.

Mikroorganizmy glebowe są bardzo zróżnicowane i obecnie stosuje się iw stępujące kryteria ich podziału:

-    klasyfikacja naturalna - stosowana najczęściej dla rozróżnienia dużych giiąf taksonomicznych, takich jak bakterie, promieniowce, drożdże, grzyby ph ; śniowe i glony,

-    grupy morfologiczne - podział ten stosuje się wówczas, gdy potrzebni' je-u szybkie sklasyfikowanie dużego zespołu bakterii na określone grupy. Wyt" nia się wtedy najczęściej ziarniaki, pałeczki, laseczki, bakterie gramdodnimf. gramujemne, przetrwalnikujące, nieprzetrwalnikujące,

-    grupy fizjologiczne - kryterium podziału stanowią tu cechy fizjologii:, um umożliwiające charakterystykę zespołu mikroorganizmów pod względna funkcjonalnym, uwzględniając ich stosunek do różnych warunków środowi ska. Wyróżniamy tu:

1.    autotrofy i heterotrofy,

2.    prototrofy (wymagania pokarmowe ograniczają się najczęściej do jediu ęn prostego związku organicznego) i auksotrofy (aby się rozwijać, muszą po brać ze środowiska bardzo złożone związki, np.aminokwasy czy witaminy I,

3.    tlenowce, beztlenowce, mikroaerofile,

4.    psychrofile, mezofile, termofile,

5.    wrażliwe i niewrażliwe na zakwaszenie środowiska.

Na podstawie wymagań pokarmowych lub zdolności metabolicznych mikro organizmów (określających ich właściwości biochemiczne) można wyró/im m.in.:

1.    celulolityczne - rozkładające celulozę,

2.    proteolityczne - rozkładające białka,

188